πόνος

Νέα ελληνικά (el)
↓ πτώσεις       ενικός         πληθυντικός  
ονομαστική ο πόνος οι πόνοι
      γενική του πόνου των πόνων
    αιτιατική τον πόνο τους πόνους
     κλητική πόνε πόνοι
Κατηγορία όπως «δρόμος» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

πόνος < (κληρονομημένο) αρχαία ελληνική πόνος (σκληρή δουλειά)

Προφορά
ΔΦΑ : /ˈpo.nos/
τυπογραφικός συλλαβισμός : πό‐νος

Ουσιαστικό

πόνος αρσενικό

  1. δυσάρεστο οδυνηρό αίσθημα που προκαλείται από κάποια δυσλειτουργία του σώματος, αρρώστια, φλεγμονή, χτύπημα κ.λπ.
    ↪ Ο πόνος έγινε δυσβάσταχτος.
  2. δυσάρεστη συναισθηματική κατάσταση που προέρχεται από άλλα συναισθήματα
    ↪ Τον κοίταξε με πόνο.
  3. (σπάνιο, ιδιωματικό) μόχθος, κόπος

Συνώνυμα

Πολυλεκτικοί όροι
  • αβάσταχτος πόνος
  • εσωτερικός πόνος
  • πόνος της αγάπης
  • πόνος της απώλειας
  • σωματικός πόνος
  • ψυχικός πόνος

Εκφράσεις
  • αλλού με τρίβεις δέσποτα κι αλλού έχω εγώ τον πόνο
  • γλυκός πόνος
  • δώσε πόνο!
  • καθένας με τον πόνο του
  • με δέρνει ο πόνος
  • μ' έναν πόνο
  • μ' έφαγαν οι πόνοι
  • με πόνο ψυχής
  • μπρος τα κάλλη τι' ν' ο πόνος
  • ξένος πόνος, ξένα δάκρυα
  • οι πόνοι: οι ωδίνες του τοκετού
  • παίζω με τον πόνο κάποιου
  • πεθαίνω από τον πόνο ή πεθαίνω στον πόνο
  • παίρνω (κάτι) επί πόνου
  • πνίγω τον πόνο μου
  • σβήνω τον πόνο μου
  • σφαδάζω από τον πόνο
  • το κρεβάτι του πόνου
  • τον/την πιάνει ο πόνος για κάτι/κάποιον

Συγγενικά
 ετυμολογικό πεδίο 
πον- 
  • -πονία Νεοελληνικές λέξεις με επίθημα -πονία στο Βικιλεξικό
  • πονο- Νεοελληνικές λέξεις με πρόθημα πονο- στο Βικιλεξικό
  • -πονος Νεοελληνικές λέξεις με επίθημα -πονος στο Βικιλεξικό
και

Δε σχετίζεται το τρεπόνημα.

Μεταφράσεις
    πόνος

Πηγές


Αρχαία ελληνικά (grc)
↓ πτώσεις       ενικός         πληθυντικός  
ονομαστική ὁ πόνος οἱ πόνοι
      γενική τοῦ πόνου τῶν πόνων
      δοτική τῷ πόνῳ τοῖς πόνοις
    αιτιατική τὸν πόνον τοὺς πόνους
     κλητική ὦ! πόνε πόνοι
  δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ τὼ  πόνω
γεν-δοτ τοῖν  πόνοιν
2η κλίση, Κατηγορία 'δρόμος' όπως «δρόμος» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

πόνος < μεταπτωτική βαθμίδα πον- (που απαντά και στο πένομαι)[1]

Ουσιαστικό

πόνος αρσενικό

  1. η μεγάλη δυσκολία της μάχης, η μάχη καθαυτή (στον Όμηρο)
    ↪ καί δή αὖ τοι πολεμήια ἔργα μέμηλε καί πόνος
  2. ο μόχθος, η ταλαιπωρία, η πολλή δουλειά, ο κόπος
    ↪ μάταιος πόνος (άδικος κόπος)
    ↪ ἄνευ πόνου (άκοπα, εύκολα)
    ↪ ἔχει πόνον πολύν (δεν είναι καθόλου εύκολη δουλειά)
  3. η επιχείρηση, η δουλειά
    ↪ καί πόνος ἐντί θάλασσα ( : η δουλειά τους, ο μόχθος τους είναι στη θάλασσα)
  4. το ιδιαίτερα σοβαρό ζήτημα, πρόβλημα
    ↪ ὁ Μηδικὸς πόνος (το πρόβλημα με τους Πέρσες)
  5. ο πόνος, το φυσικό σύμπτωμα του πόνου
    ↪ πόνοι ἐν κεφαλῇ (πονοκέφαλος), ἐς τὰ ἄρθρα πόνοι
    ※  5ος πκε αιώνας ⌘ Θουκυδίδης, Ἱστορίαι, 2, 49.3
    ἔπειτα ἐξ αὐτῶν πταρμὸς καὶ βράγχος ἐπεγίγνετο, καὶ ἐν οὐ πολλῷ χρόνῳ κατέβαινεν ἐς τὰ στήθη ὁ πόνος (Μετάφραση (1965-1968): Άγγελος Σ. Βλάχος, Αθήνα:Γαλαξίας @greek‑language.gr
    ※  1ος κε αιώνας ⌘ Διοσκουρίδης Πεδάνιος, Περί ύλης ιατρικής, ⌘έκδ.MGO books.google
    πλευρᾶς πόνοι καὶ θώρακος καὶ ἥπατος
  6. το πόνημα (π.χ. το μέλι, ὑψηλὸς τεκτόνων πόνος, τούς ἡμετέρους πόνους: οι καρποί του μόχθου μας)

Συγγενικά
  • -πονῶ Αρχαίες ελληνικές λέξεις με επίθημα -πονῶ στο Βικιλεξικό
  • -πονος Αρχαίες ελληνικές λέξεις με επίθημα -πονος στο Βικιλεξικό
  • πονο- Αρχαίες ελληνικές λέξεις με πρόθημα πονο- στο Βικιλεξικό

και

Εκφράσεις

Πηγές
  1. Μπαμπινιώτης, Γεώργιος (2010). Ετυμολογικό Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας (Β' ανατύπωση. 2009: A' έκδοση). Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας.
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.