χιόνι

Νέα ελληνικά (el)
↓ πτώσεις       ενικός         πληθυντικός  
ονομαστική το χιόνι τα χιόνια
      γενική του χιονιού των χιονιών
    αιτιατική το χιόνι τα χιόνια
     κλητική χιόνι χιόνια
Οι καταλήξεις -ιού, -ια, -ιών προφέρονται με συνίζηση.
Κατηγορία όπως «τραγούδι» - Παράρτημα:Ουσιαστικά
Σπίτια καλυμμένα με χιόνι
Χιόνια σε τηλεοπτική οθόνη.
Τοπίο καλυμμένο με χιόνι.

Ετυμολογία

χιόνι < (κληρονομημένο) μεσαιωνική ελληνική χιόνι < (κληρονομημένο) ελληνιστική κοινή χιόνιον, υποκοριστικό για την αρχαία ελληνική χιών [1] < πρωτοϊνδοευρωπαϊκή *ǵʰéyōm < *ǵʰey- (χειμών, χειμώνας)

Προφορά
ΔΦΑ : /ˈço.ni/
τυπογραφικός συλλαβισμός : χιό‐νι

Ουσιαστικό

χιόνι ουδέτερο

  1. (μετεωρολογία) καιρικό φαινόμενο κατά στο οποίο οι υδρατμοί της ατμόσφαιρας κρυσταλλοποιούνται από το κρύο και πέφτουν στη γη με τη μορφή νιφάδων
    ↪ Χιόνια έρχονται από το βορρά τις επόμενες μέρες.
  2. (συνεκδοχικά) οι ίδιες οι νιφάδες και το στρώμα που σχηματίζουν στη γη
    ↪ Το χιόνι κάλυψε τα πάντα μέσα σε μια νύχτα.
  3. (μεταφορικά, στην τηλεόραση) οι μικρές λευκές κουκκίδες που εμφανίζονται στην τηλεόραση λόγω κακής μετάδοσης ή λήψης του τηλεοπτικού σήματος
    → δείτε και  παράσιτα
    ↪ δε βλέπω τίποτα στην οθόνη! Έχει γεμίσει χιόνια.
  4. (μεταφορικά, σε επιθετική λειτουργία) [2] σαν το χιόνι
    1. κάτασπρος, ολόλευκος
      ↪ τα μαλλιά της έγιναν χιόνι
      ↪ Το καινούργιο πλυντήριο βγάζει τα ρούχα χιόνι.
    2. πολύ κρύος, παγωμένος
      ↪ Πρέπει να μπεις μέσα, θα γίνεις χιόνι.
      ≈ συνώνυμα: μπούζι, πάγος, ψυγείο

Εκφράσεις

Παροιμίες

Συγγενικά
 ετυμολογικό πεδίο 
χιον- 
  • χιονο- Νεοελληνικές λέξεις με πρόθημα χιονο- στο Βικιλεξικό

και

Μεταφράσεις
    το μετεωρολογικό φαινόμενο
    χιόνια στην τηλεόραση
    (μεταφορικά)

Αναφορές
  1. χιόνι - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
  2. Μπαμπινιώτης, Γεώργιος (2002). Λεξικό της νέας ελληνικής γλώσσας (Βʹ έκδοση). Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας. (Αʹ έκδοση: 1998)
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.