στόμα

Νέα ελληνικά (el)
↓ πτώσεις       ενικός         πληθυντικός  
ονομαστική το στόμα τα στόματα
      γενική του στόματος των στομάτων
    αιτιατική το στόμα τα στόματα
     κλητική στόμα στόματα
Κατηγορία όπως «κύμα» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

στόμα < (κληρονομημένο) αρχαία ελληνική στόμα
Κλειστό ανθρώπινο στόμα.
Ανοιχτό στόμα αλιγάτορα.

Προφορά
ΔΦΑ : /ˈsto.ma/
τυπογραφικός συλλαβισμός : στό‐μα

Ουσιαστικό

στόμα ουδέτερο

  1. (ανατομία) άνοιγμα στο πρόσωπο των ανθρώπων ή στο κεφάλι των ζώων, που χρησιμεύει στην κατάποση της τροφής και στην ομιλία
    ↪ Κλείνε το στόμα σου όταν τρως.
  2. (μεταφορικά) ένας άνθρωπος, σαν μονάδα μέτρησης
    ↪ Η μάνα του είχε δέκα στόματα να θρέψει.
  3. το άνοιγμα μιας κοιλότητας
    ↪ το στόμα του μπουκαλιού
    ≈ συνώνυμα: είσοδος, στόμιο

Εκφράσεις
  • ανοίγω το στόμα (μου)
  • από στόματος
  • βάζω κάτι στο στόμα (μου)
  • γλυτώνω από το στόμα του λύκου
  • γλυτώνω από του χάρου το στόμα
  • [[κλείνω το στόμα / βουλώνω το στόμα κάποιου
  • με μισό στόμα
  • μ' ένα στόμα
  • (αφήνω, μένω) με το στόμα ανοιχτό / με ανοιχτό το στόμα
  • μένω με το δάχτυλο στο στόμα
  • πέφτω στο στόμα του λύκου
  • στόμα απύλωτο
  • το παίρνω απ' το στόμα (μου)
  • στο στόμα μου το έχω

Συγγενικά
 ετυμολογικό πεδίο 
στομ- 

και

Μεταφράσεις
    το στόμα

Πηγές


Αρχαία ελληνικά (grc)
↓ πτώσεις       ενικός         πληθυντικός  
ονομαστική τὸ στόμᾰ τὰ στόμᾰτᾰ
      γενική τοῦ στόμᾰτος τῶν στομᾰ́των
      δοτική τῷ στόμᾰτῐ τοῖς στόμᾰσῐ(ν)
    αιτιατική τὸ στόμᾰ τὰ στόμᾰτᾰ
     κλητική ὦ! στόμᾰ στόμᾰτᾰ
  δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ τὼ  στόμᾰτε
γεν-δοτ τοῖν  στομᾰ́τοιν
3η κλίση, Κατηγορία 'κτῆμα' όπως «κτῆμα» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

στόμα < (κληρονομημένο) πρωτοϊνδοευρωπαϊκή *stomn̥ / *stomen- (στόμα)

Ουσιαστικό

στόμα ουδέτερο (& αιολικός τύπος : στύμα)

  1. (ανατομία) το στόμα
  2. όργανο της φωνής, λαλιά, ομιλία
    ↪ δέκα μὲν γλῶσσαι, δέκα δὲ στόματα
  3. λόγια, εκφράσεις, τρόπος έκφρασης, η γλώσσα που χρησιμοποιεί κάποιος
    ↪ τὸ Φοίβου θεῖον ἀψευδὲς στόμα
    ↪ τό σόν στόμα ἐλεινόν - κἂν καλὸν φορῇ στόμα
  4. προφορικός
    ↪ ἀπὸ στόματος εἰπεῖν (από μνήμης, χωρίς γραπτά)
  5. (γεωγραφία) στόμιο, εκβολές
    ↪ στόμα τοῦ Πόντου - Τό ἄνω στόμα τῆς διώρυχος
  6. χάσμα, ρήγμα
  7. άνοιγμα, είσοδος
    ↪ στόμα φρέατος
    ↪ ἑπτάπυλον στόμα (οι επτά είσοδοι της Θήβας)
  8. το πρόσθιο, μπροστινό μέρος, μέτωπο
    ↪ ἀπό στόματος (τα πρόσθια στρατεύματα στη μάχη σε αντιδιαστολή προς την οπισθοφυλακή: ἀπὸ τῆς οὐρᾶς)
  9. πρόσωπο
    ↪ κατὰ στόμα : κατά πρόσωπο, πρόσωπο με πρόσωπο, μπροστά σου
  10. άκρο, χείλος, κορυφή, το όριο
    ↪ ἄκρον στόματος πύργων
    ※  5ος/4ος πκε αιώνας ⌘ Ξενοφῶν, Ἀγησίλαος, 11.1–11.16
    τίς δὲ συμμάχοις θάρσος παρέσχεν ὅσον Ἀγησίλαος, καίπερ ἤδη πρὸς τῷ στόματι τοῦ βίου ὤν;
    Ποίος δε ενέσπειρε εις τους συμμάχους του τόσον θάρρος όσον ο Αγησίλαος, μολονότι ευρισκόμενος ήδη προς το τέρμα της ζωής;
    Μετάφραση: Κ. Καιροφύλας @greek-language.gr)
    ↪ τό στόμα τῆς αἰχμῆς (το μυτερό άκρο του όπλου)
  11. (μεταφορικά) αυτό που καταπίνει
    ↪ πτολέμοιο, ὑσμίνης στόμα (πόλεμος, το στόμα της μάχης, δηλ. που καταπίνει σαν τέρας)
  12. η πηγή ποταμού

Εκφράσεις

Συγγενικά
 ετυμολογικό πεδίο 
στομ- 
  • -στομος Αρχαίες ελληνικές λέξεις με επίθημα -στομος στο Βικιλεξικό
  • (Χρειάζεται επεξεργασία)

Πηγές
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.