-ίζω
Νέα ελληνικά (el)
Ετυμολογία
Ετυμολογία - -ίζω < κληρονομημένο από την αρχαία ελληνική -ίζω [1] < πρωτοϊνδοευρωπαϊκή *-idyéti < *-id- + *-yéti
- ή μεταπλασμός αρχαίων συνηρημένων ρημάτων σε -ῶ ή σε -μι με βάση τον αόριστo σε -ησα > -ισα > νέος ενεστώτας σε -ίζω
- ή αρχική παραγωγή νεοελληνικών ρημάτων
Κατάληξη ρημάτων
Κατάληξη ρημάτων-ίζω, πρτ.: -ιζα, στ.μέλλ.: θα -ίσω, αόρ.: -ισα, παθ.φωνή: -ίζομαι, π.αόρ.: -ίστηκα, μτχ.π.π.: -ισμένος (ρήμα -ζω -σα -στηκα -σμένος)
παραγωγική κατάληξη / επίθημα ρημάτων παράγωγων...
- ...από επίθετα. Το υποκείμενο του ρήματος μετατρέπεται σ' αυτό που δηλώνει η πρωτότυπη λέξη.
- ...από ουσιαστικά:
- ...από ρήματα (δίνοντάς τους υποκοριστική σημασία):
- ...από άκλιτες λέξεις:
- παράμερα > παραμερίζω, χωρίς > χωρίζω
- ...από ηχομιμητικές λέξεις:
- ...από κύρια ή εθνικά ή από ονόματα ζώων σημαίνουν συνήθως ότι το υποκείμενο μιμείται ή ακολουθεί τα φρονήματα εκείνου που δηλώνει το πρωτότυπο:
Εξαιρούνται
Κλίση
Δείγμα κλίσης ρημάτων σε -ίζω, και γενικά των ρημάτων -ζω -σα -στηκα -σμένος
Ενεργητική φωνή
| Εξακολουθητικοί χρόνοι | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| πρόσωπα | Ενεστώτας | Παρατατικός | Εξ. Μέλλ. | Υποτακτική | Προστακτική | Μετοχή |
| α' ενικ. | -ίζω | -ιζα | θα -ίζω | να -ίζω | -ίζοντας | |
| β' ενικ. | -ίζεις | -ιζες | θα -ίζεις | να -ίζεις | -ιζε | |
| γ' ενικ. | -ίζει | -ιζε | θα -ίζει | να -ίζει | ||
| α' πληθ. | -ίζουμε | -ίζαμε | θα -ίζουμε | να -ίζουμε | ||
| β' πληθ. | -ίζετε | -ίζατε | θα -ίζετε | να -ίζετε | -ίζετε | |
| γ' πληθ. | -ίζουν(ε) | -ιζαν -ίζαν(ε) |
θα -ίζουν(ε) | να -ίζουν(ε) | ||
| Συνοπτικοί χρόνοι | ||||||
| πρόσωπα | Αόριστος | Συνοπτ. Μέλλ. | Υποτακτική | Προστακτική | Απαρέμφατο | |
| α' ενικ. | -ισα | θα -ίσω | να -ίσω | -ίσει | ||
| β' ενικ. | -ισες | θα -ίσεις | να -ίσεις | -ισε | ||
| γ' ενικ. | -ισε | θα -ίσει | να -ίσει | |||
| α' πληθ. | -ίσαμε | θα -ίσουμε | να -ίσουμε | |||
| β' πληθ. | -ίσατε | θα -ίσετε | να -ίσετε | -ίστε | ||
| γ' πληθ. | -ισαν -ίσαν(ε) |
θα -ίσουν(ε) | να -ίσουν(ε) | |||
| Συντελεσμένοι χρόνοι | ||||||
| πρόσωπα | Παρακείμενος | Υπερσυντέλικος | Συντελ. Μέλλ. | Υποτακτική | Προστακτική | |
| α' ενικ. | έχω -ίσει | είχα -ίσει | θα έχω -ίσει | να έχω -ίσει | ||
| β' ενικ. | έχεις -ίσει | είχες -ίσει | θα έχεις -ίσει | να έχεις -ίσει | έχε -ισμένο | |
| γ' ενικ. | έχει -ίσει | είχε -ίσει | θα έχει -ίσει | να έχει -ίσει | ||
| α' πληθ. | έχουμε -ίσει | είχαμε -ίσει | θα έχουμε -ίσει | να έχουμε -ίσει | ||
| β' πληθ. | έχετε -ίσει | είχατε -ίσει | θα έχετε -ίσει | να έχετε -ίσει | έχετε -ισμένο | |
| γ' πληθ. | έχουν -ίσει | είχαν -ίσει | θα έχουν -ίσει | να έχουν -ίσει | ||
| Συντελεσμένοι χρόνοι β΄ (μεταβατικοί) | ||||||
| Παρακείμενος | έχω (έχεις, έχει, έχουμε, έχετε, έχουν) -ισμένο | |||||
| Υπερσυντέλικος | είχα (είχες, είχε , είχαμε, είχατε, είχαν) -ισμένο | |||||
| Συντελ. Μέλλ. | θα έχω (θα έχεις, θα έχει, θα έχουμε, θα έχετε, θα έχουν) -ισμένο | |||||
| Υποτακτική | να έχω (να έχεις, να έχει, να έχουμε, να έχετε, να έχουν) -ισμένο | |||||
Παθητική φωνή
| Εξακολουθητικοί χρόνοι | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| πρόσωπα | Ενεστώτας | Παρατατικός | Εξ. Μέλλ. | Υποτακτική | Προστακτική | Μετοχή |
| α' ενικ. | -ίζομαι | -ιζόμουν(α) | θα -ίζομαι | να -ίζομαι | ||
| β' ενικ. | -ίζεσαι | -ιζόσουν(α) | θα -ίζεσαι | να -ίζεσαι | ||
| γ' ενικ. | -ίζεται | -ιζόταν(ε) | θα -ίζεται | να -ίζεται | ||
| α' πληθ. | -ιζόμαστε | -ιζόμαστε -ιζόμασταν |
θα -ιζόμαστε | να -ιζόμαστε | ||
| β' πληθ. | -ίζεστε | -ιζόσαστε -ιζόσασταν |
θα -ίζεστε | να -ίζεστε | (-ίζεστε) | |
| γ' πληθ. | -ίζονται | -ίζονταν -ιζόντουσαν |
θα -ίζονται | να -ίζονται | ||
| Συνοπτικοί χρόνοι | ||||||
| πρόσωπα | Αόριστος | Συνοπτ. Μέλλ. | Υποτακτική | Προστακτική | Απαρέμφατο | |
| α' ενικ. | -ίστηκα | θα -ιστώ | να -ιστώ | -ιστεί | ||
| β' ενικ. | -ίστηκες | θα -ιστείς | να -ιστείς | -ίσου | ||
| γ' ενικ. | -ίστηκε | θα -ιστεί | να -ιστεί | |||
| α' πληθ. | -ιστήκαμε | θα -ιστούμε | να -ιστούμε | |||
| β' πληθ. | -ιστήκατε | θα -ιστείτε | να -ιστείτε | -ιστείτε | ||
| γ' πληθ. | -ίστηκαν -ιστήκαν(ε) |
θα -ιστούν(ε) | να -ιστούν(ε) | |||
| Συντελεσμένοι χρόνοι | ||||||
| πρόσωπα | Παρακείμενος | Υπερσυντέλικος | Συντελ. Μέλλ. | Υποτακτική | Προστακτική | Μετοχή |
| α' ενικ. | έχω -ιστεί | είχα -ιστεί | θα έχω -ιστεί | να έχω -ιστεί | -ισμένος | |
| β' ενικ. | έχεις -ιστεί | είχες -ιστεί | θα έχεις -ιστεί | να έχεις -ιστεί | ||
| γ' ενικ. | έχει -ιστεί | είχε -ιστεί | θα έχει -ιστεί | να έχει -ιστεί | ||
| α' πληθ. | έχουμε -ιστεί | είχαμε -ιστεί | θα έχουμε -ιστεί | να έχουμε -ιστεί | ||
| β' πληθ. | έχετε -ιστεί | είχατε -ιστεί | θα έχετε -ιστεί | να έχετε -ιστεί | ||
| γ' πληθ. | έχουν -ιστεί | είχαν -ιστεί | θα έχουν -ιστεί | να έχουν -ιστεί | ||
| Συντελεσμένοι χρόνοι (β΄ τύποι) | ||||||
| Παρακείμενος | είμαι, είσαι, είναι -ισμένος - είμαστε, είστε, είναι -ισμένοι | |||||
| Υπερσυντέλικος | ήμουν, ήσουν, ήταν -ισμένος - ήμαστε, ήσαστε, ήταν -ισμένοι | |||||
| Συντελ. Μέλλ. | θα είμαι, θα είσαι, θα είναι -ισμένος - θα είμαστε, θα είστε, θα είναι -ισμένοι | |||||
| Υποτακτική | να είμαι, να είσαι, να είναι -ισμένος - να είμαστε, να είστε, να είναι -ισμένοι | |||||
Αναφορές
Αναφορές- -ίζω - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.