πατάω

πατάω < πατ(ώ) + -άω < (κληρονομημένο) αρχαία ελληνική πατῶ, -εῖς, -εῖ, ... συνηρημένος τυπος του πατέω

ΔΦΑ : /paˈta.o/

τυπογραφικός συλλαβισμός : πα‐τά‐ω

πατάω/πατώ, πρτ.: πατούσα/πάταγα, αόρ.: πάτησα, παθ.φωνή: πατιέμαι, π.αόρ.: πατήθηκα, μτχ.π.π.: πατημένος

1. ακουμπώ το πέλμα του ποδιού μου πάνω σε κάτι όντας ακίνητος ή περπατώντας
2. πιέζω το πέλμα μου πάνω σε κάτι
   • πατάω γκάζι: εφαρμόζω πίεση με το πόδι μου πάνω στο πεντάλ του γκαζιού και αυξάνω ταχύτητα
3. καταστρέφω κάτι βαδίζοντας πάνω του ή πιέζοντάς το με το πόδι μου
4. συνθλίβω με το πέλμα μου
   • συνθλίβω με τα πόδια μου σταφύλια στο πατητήρι για να πάρω το χυμό τους και να φτιάξω κρασί
5. (με τροχοφόρο όχημα) πέφτω πάνω σε πεζό και του προκαλώ σοβαρή σωματική βλάβη ή και θάνατο
6. (για πόλη) κυριεύω
7. (για άνθρωπο) νικώ ολοκληρωτικά, εξουθενώνω υλικά και ηθικά κάποιον
8. πηγαίνω, έρχομαι, εμφανίζομαι

   ↪ Δεν πατάει πελάτης στο μαγαζί.

9. ακουμπώ τον πυθμένα της θάλασσας

   ↪ ρηχά είναι, πατάω!

10. πιέζω κάτι (συνήθως με το χέρι)

    ↪ πάτα το κουμπί στο ασανσέρ

11. συμπληρώνω κάποια ηλικία

    ↪ πάτησε τα σαράντα

12. σιδερώνω

    ↪ Πάτησέ μου το γιακά

• όσο πατάει η γάτα
• την πατάω, την πάτησα: εξαπατήθηκα

  ≈ συνώνυμα: την έπαθα

• πατείς με, πατώ σε
• θα γίνω χαλί να με πατήσεις
• πατάω επί πτωμάτων
• πατάω το στεφάνι μου

και δείτε τα παράγωγα και σύνθετά τους

• (Χρειάζεται επεξεργασία)

σύνθετα του ρήματος

• καταπατάω / καταπατώ
• περιπατώ
• περπατάω / περπατώ
• τσαλαπατάω / (τσαλαπατώ)
• παραπατάω / παραπατώ
• στραβοπατάω / (στραβοπατώ)
• λήγουν σε -πατάω - Αναστασιάδη-Συμεωνίδη, Άννα (2003) Αντίστροφο λεξικό της νέας ελληνικής Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών. Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες)