χάρις

Νέα ελληνικά (el)

Ετυμολογία

χάρις < (διαχρονικό δάνειο) ελληνιστική κοινή < αρχαία ελληνική χάρις
για το επίρρημα < σημασιολογικό δάνειο από τη γαλλική grâce à [1]

Προφορά
ΔΦΑ : /ˈxa.ɾis/
τυπογραφικός συλλαβισμός : χά‐ρις

Επίρρημα

χάρις θηλυκό

  • (λόγιο) με τη βοήθεια ή με την παρέμβαση κάποιου
    ↪ χάρις σε σένα, άρχισα να διαβάζω ποίηση
    → δείτε τη λέξη χάριν

Ουσιαστικό
↓ πτώσεις       ενικός         πληθυντικός  
ονομαστική η χάρις οι χάριτες
      γενική της χάριτος των χαρίτων
    αιτιατική τη χάριν τις χάριτες
     κλητική χάρι χάριτες
Δείτε και την αρχαία κλίση «ἡ χάρις».
όπως «αρχαιόκλιτα» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

χάρις θηλυκό

  • (λόγιο) η χάρη
    1. η θεία Χάρις
    2. → δείτε περίοδος χάριτος
    3. → δείτε τη λέξη  οι τρεις Χάριτες

Συγγενικά

→ και δείτε τη λέξη χάρη

Αναφορές
  1. χάρις - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας


Αρχαία ελληνικά (grc)
↓ πτώσεις       ενικός         πληθυντικός  
χᾰρῐτ-
ονομαστική ἡ χάρις αἱ χάριτες
      γενική τῆς χάριτος τῶν χαρίτων
      δοτική τῇ χάριτῐ ταῖς χάρισῐ(ν)
    αιτιατική τὴν χάριν
& χάριτᾰ		 τὰς χάριτᾰς
     κλητική ὦ! χάρι χάριτες
  δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ τὼ  χάριτε
γεν-δοτ τοῖν  χαρίτοιν
3η κλίση, Κατηγορία 'χάρις' όπως «χάρις» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

χάρις < θέμα χαρ- + -ις < χαίρω, *χαρ-jω
Ήδη, μυκηναϊκά ονόματα 𐀏𐀪𐀮𐀄 (ka-ri-se-u, Χαρισεύς), 𐀏𐀪𐀯𐀍 (ka-ri-si-jo, Χαρίσιος) [1]

Ουσιαστικό

χάρις θηλυκό

  1. η χάρη, το θέλγητρο, το κάλλος
  2. φιλοφροσύνη
  3. ευμένεια, ευεργεσία, δώρο
  4. ευγνωμοσύνη
  5. τέρψη, χαρά
  6. οφειλόμενη τιμή, προσφορά, λατρεία

Εκφράσεις
  • χάριν δίδωμι με δοτική: υποχωρώ, ενδίδω
  • χάριν τίθεμαί (τινι)
  • χάριν φέρω (τινι) με δοτική: χαρίζομαι, κάνω σε κάποιον τη χάρη
  • χάρις ἄχαρις: δώρο-άδωρο
  • διὰ χαρίτων γίγνομαι με δοτική: έχω πολύ καλές σχέσεις με κάποιον
  • χάριν (αιτιατική) με γενική: επιρρηματική χρήση που δηλώνει: "προς χάρη" "για χάρη" κάποιου

Συγγενικά

Σύνθετα

Αναφορές
  1. «χάρη» - Μπαμπινιώτης, Γεώργιος (2010). Ετυμολογικό Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας (Β' ανατύπωση. 2009: A' έκδοση). Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας.

Πηγές
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.