ξερός

Νέα ελληνικά (el)
↓ πτώσεις       ενικός      
γένη → αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
ονομαστική ο ξερός η ξερή το ξερό
      γενική του ξερού της ξερής του ξερού
    αιτιατική τον ξερό την ξερή το ξερό
     κλητική ξερέ ξερή ξερό
↓ πτώσεις   πληθυντικός  
γένη → αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
ονομαστική οι ξεροί οι ξερές τα ξερά
      γενική των ξερών των ξερών των ξερών
    αιτιατική τους ξερούς τις ξερές τα ξερά
     κλητική ξεροί ξερές ξερά
Κατηγορία όπως «καλός» - Παράρτημα:Επίθετα & Μετοχές

Ετυμολογία

ξερός < (κληρονομημένο) μεσαιωνική ελληνική ξερός < αρχαία ελληνική ξηρός[1] Συγκρίνετε με το ξηρός.
Ξερά χείλη.
Ξερά χόρτα.

Προφορά
ΔΦΑ : /kseˈɾos/
τυπογραφικός συλλαβισμός : ξε‐ρός

Επίθετο

ξερός, -ή, -ό

  1. που δεν έχει νερό ή υγρασία κι έχει στεγνώσει
    ↪ το κλίμα της περιοχής είναι πολύ ξερό
    ↪ τα χείλη του ήταν ξερά από τη ζέστη
    άλλες μορφές: ξηρός (για το κλίμα)
    ≈ συνώνυμα: άνυδρος, στεγνός
    ≠ αντώνυμα: υγρός
  2. που έχει μαραθεί, που έχει χάσει τη στιλπνότητά του
    ≈ συνώνυμα: μαραμένος
    ≠ αντώνυμα: χλωρός
  3. (για έδαφος) που δεν έχει βλάστηση
    ≈ συνώνυμα: αποψιλωμένος
    ≠ αντώνυμα: κατάφυτος, χλοερός
  4. που χρειάζεται να συμπληρωθεί
    ↪ ήπιε ένα ξερό καφέ κι έφυγε
    ≈ συνώνυμα: σκέτος
  5. που είναι μόνος στη ζωή
  6. ο απότομος, ο σύντομος, ο οξύς, ο σκληρός
    ↪ ακούστηκε ένας ξερός ήχος
  7. ο τυπικός, ο λακωνικός
    ↪ μου είπε ένα ξερό καλημέρα
  8. που προκαλεί ανία, που δεν έχει χάρη και ζωντάνια
    ≈ συνώνυμα: ανιαρός, άχαρος, βαρετός, μονότονος, πληκτικός
    ≠ αντώνυμα: ευχάριστος, ποικίλος
  9. (μεταφορικά) που δεν κινείται, που δεν έχει τις αισθήσεις του
    ≈ συνώνυμα: αναίσθητος
  10. που έχει πεθάνει

Εκφράσεις

Συγγενικά
  • → δείτε και τη λέξη ξηρός

Σύνθετα
  • ξερο- και ξερό- Νεοελληνικές λέξεις με πρόθημα ξερο- στο Βικιλεξικό
  • → δείτε και τη λέξη ξηρο- Νεοελληνικές λέξεις με πρόθημα ξηρο- στο Βικιλεξικό

Μεταφράσεις
    ξερός

Αναφορές
  1. ξερός - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας


Μεσαιωνικά ελληνικά (gkm)

Ετυμολογία

ξερός < ξηρός με τροπή [ir] > [er] λόγω του [r][1]

Επίθετο

ξερός

Αναφορές
  1. ξερός - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.