εδώ

εδώ < (κληρονομημένο) μεσαιωνική ελληνική ἐδῶ < αρχαία ελληνική ὧδε (με αντιμετάθεση) < ὅδε < ὁ +‎ -δε < πρωτοϊνδοευρωπαϊκή *só

ΔΦΑ : /eˈðo/

τυπογραφικός συλλαβισμός : ε‐δώ

εδώ και δω

1. (τοπικό επίρρημα) σε αυτό το μέρος, στο σημείο που βρίσκομαι ή για το οποίο γίνεται λόγος

   ↪ εδώ νίκησε ο στρατός

   ↪ η διαφωνία μας είναι εδώ

2. (τοπικό) κοντά, πλησίον

   ↪ Έλα εδώ, σε παρακαλώ / Έλα δω, σε παρακαλώ

3. (μεταφορικά με χρονική σημασία) σ' αυτή τη στιγμή, τώρα ή τότε

   ↪ Εδώ είναι που μπαίνει στη σκηνή ο αγγελιοφόρος.

• δω
• εδωδά / εδωνά
• εδώθε
• δαμέ (κυπριακή)

• από 'δω κι εμπρός..., από ΄δω και πέρα...: για να δείξουμε ότι μια κατάσταση αλλάζει

  από 'δω κι εμπρός θα μιλάς μόνο με το δικηγόρο μου

• αυτός εδώ
• εδώ και: δηλώνει την αφετηρία μιας χρονικής περιόδου που ξεκινά στο παρελθόν και συνεχίζεται μέχρι τώρα

  ↪ Ζω στην επαρχία εδώ και δέκα χρόνια.

• εδώ και τώρα: άμεσα (ζητώντας ικανοποίηση αιτημάτων)
• εδώ κι εκεί: άτακτα, σκόρπια
• εδώ που τα λέμε... είναι αλήθεια... (τίθεται στην αρχή, συνήθως, μιας πρότασης)
• εδώ σε θέλω! όταν θέλουμε να υποδείξουμε πως κάτι είναι πολύ δύσκολο να γίνει, να βρεθεί κλπ.

  ↪ Εδώ σε θέλω κάβουρα, να περπατάς στα κάρβουνα.

• έχω φτάσει ως εδώ! έχω φτάσει στο ανώτερο σημείο της υπομονής και της ανοχής μου
• ως εδώ και μη παρέκει]: τονίζει το γεγονός ότι δεν αντέχουμε άλλο μια κατάσταση

→ δείτε και τη λέξη δω