καθρέφτης

Νέα ελληνικά (el)
↓ πτώσεις       ενικός         πληθυντικός  
ονομαστική ο καθρέφτης οι καθρέφτες
      γενική του καθρέφτη των καθρεφτών
    αιτιατική τον καθρέφτη τους καθρέφτες
     κλητική καθρέφτη καθρέφτες
Κατηγορία όπως «ναύτης» - Παράρτημα:Ουσιαστικά
Βάζο και το είδωλό του σε καθρέφτη.

Ετυμολογία

καθρέφτης < (κληρονομημένο) μεσαιωνική ελληνική καθρέφτης < καθρέπτης < ελληνιστική κοινή κάθοπτρον < αρχαία ελληνική κάτοπτρον

Προφορά
ΔΦΑ : /kaˈθɾe.ftis/
τυπογραφικός συλλαβισμός : κα‐θρέ‐φτης

Ουσιαστικό

καθρέφτης αρσενικό

  1. λεία επιφάνεια που αντανακλά το φως σχηματίζοντας ένα ψευδές είδωλο
  2. αντικείμενο που περιέχει τέτοια επιφάνεια
    ↪ το σπάσιμο ενός καθρέφτη, λένε, σημαίνει εφτά χρόνια γρουσουζιά
  3. (μεταφορικά) οτιδήποτε φανερώνει με διαυγή τρόπο τα χαρακτηριστικά ενός ανθρώπου, ενός συνόλου, μιας κατάστασης κλπ
    ↪ Η τηλεόραση είναι καθρέφτης της κοινωνίας (εφημερίδα Τα Νέα, 19 Ιουλίου 2010)
  4. (ναυτικός όρος, ιδιωματισμός) η μπροστινή όψη της υπερκατασκευής πλοίου που φέρεται η γέφυρα του πλοίου
  5. (ναυτικός όρος, ναυπηγικός όρος, ιδιωματισμός) η όψη της κάθετης πρύμνης της βάρκας (του άβακα)
    ≈ συνώνυμα: παπαδιά

Συγγενικά
 ετυμολογικό πεδίο 
καθρεφτ-, καθρεπτ- 

→ και δείτε τις λέξεις κάτοπτρο και κατοπτρισμός

Μεταφράσεις
    καθρέφτης


Μεσαιωνικά ελληνικά (gkm)

Ετυμολογία

καθρέφτης < τύπος καθρέπτης με ανομοίωση του τρόπου άρθρωσης [pt] > [ft] < αμάρτυρος τύπος *κάθροπτον με μεταπλασμό σε αρσενικό < (κληρονομημένο) ελληνιστική κοινή κάθοπτρον με μετάθεση του [ɾ] < (κληρονομημένο) αρχαία ελληνική κάτοπτρον με ανομοίωση με δάσυνση [t]-[t] > [tʰ][1] -[t], [2] όπως συνέβη σε ελληνιστικά σύνθετα του θέματος ὀπ- (όπως όψις), σαν να υπήρχε δασεία (όπως στον τύπο ὑφοψία < ὑποψία) ίσως με την επίδραση του δασυνόμενου ὁράω / ὁρῶ. [3]
Η αλλαγή [o] > [e] λόγω της παρουσίας του [ɾ].

Ουσιαστικό

καθρέφτης αρσενικό

Κλιτικοί τύποι

  • καθρεύτης
  • καθέπτης
  • καθίρπτης
  • καθρέπτης
  • καθρίπτης
  • καρφίκτης

Παράγωγα

Συγγενικά

Αναφορές
  1. [tʰ] Η αρχαία προφορά του γράμματος Θ. Μετά την ελληνιστική περίοδο, προφορά [θ].
  2. καθρέφτης - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
  3. Μπαμπινιώτης, Γεώργιος (2010). Ετυμολογικό Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας (Β' ανατύπωση. 2009: A' έκδοση). Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας.

Πηγές
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.