τροχός

Νέα ελληνικά (el)
↓ πτώσεις       ενικός         πληθυντικός  
ονομαστική ο τροχός οι τροχοί
      γενική του τροχού των τροχών
    αιτιατική τον τροχό τους τροχούς
     κλητική τροχέ τροχοί
Κατηγορία όπως «ναός» - Παράρτημα:Ουσιαστικά
Οδοντωτοί τροχοί (γρανάζια).
Τροχός άμαξας.
κεραμίστρια δουλεύει στον τροχό.
οδοντιατρικός τροχός.

Ετυμολογία

τροχός < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική τροχός. Πιθανόν να σχετίζεται με το τρέχω.[1]

Προφορά
ΔΦΑ : /tɾoˈxos/
τυπογραφικός συλλαβισμός : τρο‐χός

Ουσιαστικό

τροχός αρσενικό

  1. κυκλικό όργανο (ελαστικό, ξύλινο, μεταλλικό ή πλαστικό) που διαθέτει κεντρικό άξονα γυρω από τον οποίο περιστρέφεται και κινείται, μεταδίδοντας τη δική του κίνηση και σε άλλο αντικείμενο ή μηχανισμό
    ↪ ο τροχός αυτοκινήτου συνώνυμο του ρόδα
    ↪ ο τροχός του οδοντογιατρού
  2. (κεραμική) ο τροχός του αγγειοπλάστη
  3. (ιστορία) ο τροχός βασανισμού, της αρχαιότητας και του μεσαίωνα

Εκφράσεις
  • θα γυρίσει ο τροχός, θα γελάσει/χορτάσει κι ο φτωχός (έχει ο καιρός γυρίσματα, θα αλλάξουν τα πράγματα)
  • τροχός τ' ανθρώπινα (έχει ο καιρός γυρίσματα)
  • ο τελευταίος (ο πέμπτος) τροχός της αμάξης ( ο ασήμαντος παράγοντας)

Συγγενικά

Σύνθετα

Μεταφράσεις
    τροχός

Αναφορές
  1. «τροχός» & «τρέχω» - Μπαμπινιώτης, Γεώργιος (2010). Ετυμολογικό Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας (Β' ανατύπωση. 2009: A' έκδοση). Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας.
  2. τροχός - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας


Αρχαία ελληνικά (grc)
↓ πτώσεις       ενικός         πληθυντικός  
ονομαστική ὁ τροχός οἱ τροχοί
      γενική τοῦ τροχοῦ τῶν τροχῶν
      δοτική τῷ τροχῷ τοῖς τροχοῖς
    αιτιατική τὸν τροχόν τοὺς τροχούς
     κλητική ὦ! τροχέ τροχοί
  δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ τὼ  τροχώ
γεν-δοτ τοῖν  τροχοῖν
2η κλίση, Κατηγορία 'ναός' όπως «ναός» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

τροχός < → λείπει η ετυμολογία
Τροχός από κορμό δέντρου

Ουσιαστικό

τροχός αρσενικό

  1. ο τροχός της άμαξας
    ↪ γῆ ἐπημαξευμένη τροχοῖσιν
  2. ο μηχανικός τροχός
    ↪ ὁ τροχός τῆς μηχανῆς (για άντληση νερού, για την εμφάνιση του από μηχανής θεού στο θέατρο, για το τρόχισμα όπλων-εργαλείων, για τον τροχό του κεραμέα)
  3. κύκλος
  4. (ελληνιστική σημασία) ο τροχός βασανισμού
    ↪ἐπὶ τοῦ τροχοῦ στρεβλοῦσθαι

Εκφράσεις
  • τροχὸς τά ἀνθρώπινα : η ζωή του ανθρώπου έχει γυρίσματα

Συγγενικά
  • (Χρειάζεται grc)

Πηγές
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.