κατέχω

κατέχω < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική κατέχω

ΔΦΑ : /kaˈte.xo/

τυπογραφικός συλλαβισμός : κα‐τέ‐χω

κατέχω, παθ.φωνή: κατέχομαι, μτχ.π.ε.: κατεχόμενος ελλειπτικό ρήμα χωρίς συνοπτικούς χρόνους

1. έχω στην κατοχή μου, στην ιδιοκτησία μου

   ≠ αντώνυμα: στερούμαι

2. διατηρώ στρατιωτικές δυνάμεις κατοχής σε ξένη χώρα και την ελέγχω

   ≈ συνώνυμα: καταλαμβάνω

3. γνωρίζω κάτι καλά

   ↪ Κατέχεις τίποτα από ηλεκτρολογικά;

• κατοχή
• κατοχικός

• Παθητική φωνή → λείπει η κλίση

• κατέχω - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
• κατέχω - Χαραλαμπάκης, Χριστόφορος (επιμέλεια) (2014). Χρηστικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας. Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών. (ψηφιοποιημένη έκδοση από το 2023, συντομογραφίες-σύμβολα)

κατέχω < (κατά) κατ- + ἔχω

κατέχω (Χρειάζεται στοιχεία παραθεμάτων)

1. κατέχω αντικείμενο, περιουσία, έχω κάτι στην κατοχή μου, το κάνω δικό μου

   ↪ σῴζειν ἅπερ ἃν ἅπαξ κατάσχωσι

   ↪ ὡς μηδὲν ἔχοντες καὶ πάντα κατέχοντες

   ↪ πάρος τινὰ γαῖα καθέξει : σύντομα θα μας κάνει δικούς της η γη (θα πεθάνουμε)

2. κατέχω γη, εξουσιάζω και παθητικό εξουσιάζομαι, κατέχομαι

   ↪ θήκας Ἰλιάδος γᾶς κατέχουσι

   ↪ καρδίαν κατέσχετο ἔρωτι

3. χαλιναγωγώ, συγκρατούμαι, αναχαιτίζω

   ↪ οὐδὲ γὰρ αὐτὸς ἐδυνάμην τὸν γέλωτα κατασχεῖν : ούτε εγώ μπόρεσα να συγκρατήσω τα γέλια μου

4. (μεταφορικά) γεμίζω, πλημμυρίζω, καθιστώ κάτι κυρίαρχο σε ένα χώρο

   ↪ οἰμωγὴ κατεῖχε πελαγίαν ἅλα

   ↪ νὺξ δνοφερὴ κάτεχ᾽ οὐρανόν/ σελήνη κατείχετο νεφέεσσιν

   ↪ συνέβη λοιμώδη νόσον κατασχεῖν τὴν Ἰταλίαν”

5. φτάνω στη στεριά από τα ανοιχτά της θάλασσας

   ↪ ὁ δὲ δὴ ναυτικὸς στρατὸς ὁρμηθεὶς ἔπλεε καὶ κατέσχε τῆς Μαγνησίης χώρης

6. επικρατώ

   ↪ ὁ βορέας κατεῖχεν

7. αντιλαμβάνομαι

   ↪ τρίτον δὲ οὐ σφόδρα κατέχω τί βούλει φράζειν : δεν είμαι βέβαιος ότι καταλαβαίνω τι εννοείς με το τρίτο

• ὀργὴν κατέχω

• Μεσοπαθητικοί τύποι → λείπει η κλίση

• κατέχω - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• κατέχω - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.