ξεχνάω

Νέα ελληνικά (el)

Ετυμολογία

ξεχνάω < ξεχ(νώ) + -άω < (κληρονομημένο) μεσαιωνική ελληνική ξεχνῶ < ξεχάνω < ξε- + χάνω[1][2]

Προφορά

ΔΦΑ : /kseˈxna.o/

Ρήμα

ξεχνάω/ξεχνώ, αόρ.: ξέχασα, παθ.φωνή: ξεχνιέμαι, π.αόρ.: ξεχάστηκα, μτχ.π.π.: ξεχασμένος

σταματώ να θυμάμαι, δεν καταφέρνω ή δε θέλω να ανακαλέσω στη μνήμη μου
↪ είχε ξεχάσει τον δρόμο και άργησε να έρθει

※ Δάσκαλοι πολιτικοί, που διαβάζεις τα μεγάλα τα λόγια τους, και ξεχνάς τα μικρά τα καμώματά τους (Αργύρης Εφταλιώτης, Φυλλάδες του Γεροδήμου, 1897)
παραλείπω ή παραμελώ να κάνω κάτι, χωρίς να το θέλω
↪ ξέχασα να αγοράσω λουλούδια για τα γενέθλιά σου
δε θυμάμαι να πάρω κάτι μαζί μου
↪ ξέχασαν να πάρουν μαζί τους τον χάρτη
(προστακτική) → δείτε τη λέξη ξέχνα / ξεχάστε: πάψε / πάψτε να σας ενδιαφέρει ή να σας απασχολεί κάτι
↪ ξέχνα ό,τι έγινε και συγκεντρώσου σε εμάς

※ Έβγα, Γαλάτεια, στη στεριά και μείνε και ξεχάσου όπως εδώ ξεχνάω κ' εγώ στο σπίτι να γυρίσω (απόδοση Ιωάννης Πολέμης, 1911 για το: Θεόκριτος, Ειδύλλια, Κύκλωψ)
→ δείτε και την παθητική φωνή ξεχνιέμαι

Συνώνυμα

λησμονώ

Αντώνυμα

θυμάμαι

Εκφράσεις

τον έχει ξεχάσει ο Χάρος: για κάποιον που ζει μολονότι έχει φτάσει σε πολύ βαθιά γεράματα

Συγγενικά

ξηχάννω (κυπριακή διάλεκτος)

Κλίση

Ενεργητική φωνή

Εξακολουθητικοί χρόνοι
πρόσωπα	Ενεστώτας	Παρατατικός	Εξ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	ξεχνάω - ξεχνώ	ξεχνούσα	θα ξεχνάω - ξεχνώ	να ξεχνάω - ξεχνώ		ξεχνώντας
β' ενικ.	ξεχνάς	ξεχνούσες	θα ξεχνάς	να ξεχνάς	ξέχνα - ξέχναγε
γ' ενικ.	ξεχνάει - ξεχνά	ξεχνούσε	θα ξεχνάει - ξεχνά	να ξεχνάει - ξεχνά
α' πληθ.	ξεχνάμε - ξεχνούμε	ξεχνούσαμε	θα ξεχνάμε - ξεχνούμε	να ξεχνάμε - ξεχνούμε
β' πληθ.	ξεχνάτε	ξεχνούσατε	θα ξεχνάτε	να ξεχνάτε	ξεχνάτε
γ' πληθ.	ξεχνάν(ε) - ξεχνούν(ε)	ξεχνούσαν(ε)	θα ξεχνάν(ε) - ξεχνούν(ε)	να ξεχνάν(ε) - ξεχνούν(ε)
Συνοπτικοί χρόνοι
πρόσωπα		Αόριστος	Συνοπτ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Απαρέμφατο
α' ενικ.		ξέχασα	θα ξεχάσω	να ξεχάσω		ξεχάσει
β' ενικ.		ξέχασες	θα ξεχάσεις	να ξεχάσεις	ξέχνα - ξέχασε
γ' ενικ.		ξέχασε	θα ξεχάσει	να ξεχάσει
α' πληθ.		ξεχάσαμε	θα ξεχάσουμε	να ξεχάσουμε
β' πληθ.		ξεχάσατε	θα ξεχάσετε	να ξεχάσετε	ξεχάστε
γ' πληθ.		ξέχασαν ξεχάσαν(ε)	θα ξεχάσουν(ε)	να ξεχάσουν(ε)
Συντελεσμένοι χρόνοι
πρόσωπα	Παρακείμενος	Υπερσυντέλικος	Συντελ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική
α' ενικ.	έχω ξεχάσει	είχα ξεχάσει	θα έχω ξεχάσει	να έχω ξεχάσει
β' ενικ.	έχεις ξεχάσει	είχες ξεχάσει	θα έχεις ξεχάσει	να έχεις ξεχάσει
γ' ενικ.	έχει ξεχάσει	είχε ξεχάσει	θα έχει ξεχάσει	να έχει ξεχάσει
α' πληθ.	έχουμε ξεχάσει	είχαμε ξεχάσει	θα έχουμε ξεχάσει	να έχουμε ξεχάσει
β' πληθ.	έχετε ξεχάσει	είχατε ξεχάσει	θα έχετε ξεχάσει	να έχετε ξεχάσει
γ' πληθ.	έχουν ξεχάσει	είχαν ξεχάσει	θα έχουν ξεχάσει	να έχουν ξεχάσει

Παθητική φωνή

Εξακολουθητικοί χρόνοι
πρόσωπα	Ενεστώτας	Παρατατικός	Εξ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	ξεχνιέμαι	ξεχνιόμουν(α)	θα ξεχνιέμαι	να ξεχνιέμαι
β' ενικ.	ξεχνιέσαι	ξεχνιόσουν(α)	θα ξεχνιέσαι	να ξεχνιέσαι
γ' ενικ.	ξεχνιέται	ξεχνιόταν(ε)	θα ξεχνιέται	να ξεχνιέται
α' πληθ.	ξεχνιόμαστε	ξεχνιόμαστε ξεχνιόμασταν	θα ξεχνιόμαστε	να ξεχνιόμαστε
β' πληθ.	ξεχνιέστε	ξεχνιόσαστε ξεχνιόσασταν	θα ξεχνιέστε	να ξεχνιέστε	ξεχνιέστε
γ' πληθ.	ξεχνιούνται	ξεχνιόνταν(ε) ξεχνιούνταν ξεχνιόντουσαν	θα ξεχνιούνται	να ξεχνιούνται
Συνοπτικοί χρόνοι
πρόσωπα		Αόριστος	Συνοπτ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Απαρέμφατο
α' ενικ.		ξεχάστηκα	θα ξεχαστώ	να ξεχαστώ		ξεχαστεί
β' ενικ.		ξεχάστηκες	θα ξεχαστείς	να ξεχαστείς	ξεχνάσου
γ' ενικ.		ξεχάστηκε	θα ξεχαστεί	να ξεχαστεί
α' πληθ.		ξεχαστήκαμε	θα ξεχαστούμε	να ξεχαστούμε
β' πληθ.		ξεχαστήκατε	θα ξεχαστείτε	να ξεχαστείτε	ξεχαστείτε
γ' πληθ.		ξεχάστηκαν ξεχαστήκαν(ε)	θα ξεχαστούν(ε)	να ξεχαστούν(ε)
Συντελεσμένοι χρόνοι
πρόσωπα	Παρακείμενος	Υπερσυντέλικος	Συντελ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	έχω ξεχαστεί	είχα ξεχαστεί	θα έχω ξεχαστεί	να έχω ξεχαστεί		ξεχασμένος
β' ενικ.	έχεις ξεχαστεί	είχες ξεχαστεί	θα έχεις ξεχαστεί	να έχεις ξεχαστεί
γ' ενικ.	έχει ξεχαστεί	είχε ξεχαστεί	θα έχει ξεχαστεί	να έχει ξεχαστεί
α' πληθ.	έχουμε ξεχαστεί	είχαμε ξεχαστεί	θα έχουμε ξεχαστεί	να έχουμε ξεχαστεί
β' πληθ.	έχετε ξεχαστεί	είχατε ξεχαστεί	θα έχετε ξεχαστεί	να έχετε ξεχαστεί
γ' πληθ.	έχουν ξεχαστεί	είχαν ξεχαστεί	θα έχουν ξεχαστεί	να έχουν ξεχαστεί

Μεταφράσεις

ξεχνάω

αρχαία ελληνικά : ἀμνημονῶ, ἐπιλανθάνομαι
αγγλικά : forget ^(en), disremember ^(en)
αγγλοσαξονικά : forgetan ^(ang)
αλβανικά : harroj ^(sq)
αρμενικά : մոռանալ ^(hy)
αφρικάανς : vergeet ^(af)
βασκικά : ahaztu ^(eu)
γαλλικά : oublier ^(fr)
γαλικιανά : esquecer ^(gl)
γερμανικά : vergessen ^(de)
δανικά : glemme ^(da)
εσπεράντο : forgesi ^(eo)
ζουλού : khohlwa ^(zu)
ίντο : obliviar ^(io)
ισπανικά : olvidar ^(es)
ιταλικά : dimenticare ^(it)
καταλανικά : oblidar ^(ca)
μάγια του Γιουκατάν : tu’ub
μαλαϊκά : lupa ^(ms)
νορβηγικά : glemme ^(no)
ολλανδικά : afleren ^(nl), vergeten ^(nl), verleren ^(nl)
ουγγρικά : elfelejt ^(hu)
ουκρανικά : забувати ^(uk)
παπιαμέντο : lubidá
πολωνικά : zapominać ^(pl)
πορτογαλικά : esquecer ^(pt)
ρωσικά : забывать ^(ru)
ρουμανικά : uita ^(ro)
σαμοανικά : frigiti ^(sm)
σλοβενικά : pozabiti ^(sl)
σουηδικά : glömma ^(sv)
τουρκικά : unutmak ^(tr)
φεροϊκά : gloyma ^(fo)
φινλανδικά : unohtaa ^(fi)
δυτικά φριζικά : ferjitte ^(fy)

Αναφορές

ξεχνώ, ξεχνάω - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
ξεχνώ - Μπαμπινιώτης, Γεώργιος (2010). Ετυμολογικό Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας (Β' ανατύπωση. 2009: A' έκδοση). Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας.

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] ξεχνώ, ξεχνάω - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας

[2] ξεχνώ - Μπαμπινιώτης, Γεώργιος (2010). Ετυμολογικό Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας (Β' ανατύπωση. 2009: A' έκδοση). Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας.