can

Αγγλικά (en)

Ουσιαστικό
      ενικός         πληθυντικός  
can cans

can (en)

  1. μεταλλικό δοχείο, κονσέρβα, μπιτόνι, τενεκές, τενεκεδάκι
  2. κονσέρβα (το περιεχόμενο)
  3. (αργκό, ΗΠΑ) φυλακή

Ρήμα 1
ενεστώτας can
γ΄ ενικό ενεστώτα can
αόριστος could
παθητική μετοχή —
ενεργητική μετοχή able
αγγλικά ανώμαλα ρήματα

can (en) (modal verb)

  1. μπορώ, να, χρησιμοποιείται για να πει ότι είναι δυνατό κάποιος ή κάτι να κάνει κάτι ή να συμβεί κάτι
    ↪ Can you come?
    Θα μπορέσεις να έρθεις;
    ↪ I could not go yesterday.
    Δεν μπόρεσα να πάω χθες.
    ↪ At last I could see him.
    Επιτέλους μπόρεσα και τον είδα.
    ↪ Well, I will go, if no one else can.
    Καλά, να πάω εγώ, αν δεν μπορεί να πάει κάποιος άλλος.
    ↪ What can I do?
    Τι να κάνω;
  2. μπορώ, χρησιμοποιείται για να πει ότι κάποιος ξέρει πώς να κάνει κάτι
    ↪ Can you swim?
    Μπορείς να κολυμπήσεις;
    ↪ I cannot write./I can’t write.
    Δεν μπορώ να γράψω.
  3. μπορώ, να, χρησιμοποιείται για να δείξει ότι κάποιος επιτρέπεται να κάνει κάτι
    ↪ You can go now.
    Μπορείτε να πηγαίνετε τώρα.
    ↪ He said I could leave.
    Είπε ότι μπορούσα να φύγω.
    ↪ -“Can I take a chocolate?” -“Yes, of course you can (take one)!”
    -«Να πάρω ένα σοκολατάκι;» -«Και βέβαια να πάρεις!»
  4. μπορώ, να, χρησιμοποιείται για να ζητήσει άδεια να κάνει κάτι
    ↪ Can I go out, sir?
    Μπορώ να πάω έξω, κύριε;
    ↪ Can I also borrow books from the library this weekend?
    Να δανείζομαι κι εγώ βιβλία από τη βιβλιοθήκη τα Σαββατοκύριακα;
    ↪ -“Can I take a chocolate?” -“Yes, of course you can (take one)!”
    -«Να πάρω ένα σοκολατάκι;» -«Και βέβαια να πάρεις!»
    ≈ συνώνυμα: → και δείτε τη λέξη may
  5. να, χρησιμοποιείται για να εκφράσει αμφιβολίες ή έκπληξη
    ↪ What can I tell you?/What can I do?
    Τι να σου πω;/Τι να κάνω; (ως ρητορική ερώτηση που σημαίνει ότι αμφιβάλλω αν υπάρχει κάτι να σου πω ή να κάνω)

Συνώνυμα

Αντώνυμα

Σημειώσεις
  • χρησιμοποιείται την έκφραση be able to οπότε το ρήμα can είναι ελλειπτικό
    ↪ για παράδειγμα την πρόταση «Θα μπορέσω να έρθω».
    Η πρόταση “I will be able to come.” είναι σωστό.
    Η πρόταση “I will can come.” είναι λανθασμένο.

Ρήμα 2
ενεστώτας can
γ΄ ενικό ενεστώτα cans
αόριστος canned
παθητική μετοχή canned
ενεργητική μετοχή canning

can (en)

  1. κονσερβοποιώ
    ↪ industry that cans olives/tomatoes/fish - βιομηχανία που κονσερβοποιεί ελιές/ντομάτες/ψάρια
  2. (αμερικανική σημασία)
    1. (μεταβατικό, ανεπίσημο, αργκό) απολύω, πετάω κάποιον από τη δουλειά του
      ↪ They canned him from his position.
      Τον απόλυσαν από τη θέση του.
      ↪ They canned her from her job.
      Tην πέταξαν από τη δουλειά της.
      ≈ συνώνυμα: → δείτε τη λέξη fire
    2. κόβω κάποια ιδέα, έργο, κτλ
      ↪ He canned all the vulgar expressions.
      Έκοψε όλες τις χυδαίες εκφράσεις.
      ≈ συνώνυμα: → δείτε τη λέξη junk

Εκφράσεις
  • carry the can (πληρώνω τη νύφη)

Πηγές


Βενετικά (vec)

Ουσιαστικό

can (vec)


Τουρκικά (tr)

Ετυμολογία

can < (κληρονομημένο) οθωμανική τουρκική جان (can) <(άμεσο δάνειο) περσική جان (jân) << μέση περσική 𐫃𐫏𐫀𐫗 (gyān) <<< σανσκριτική व्यान (vyāná) [1]

Προφορά
ΔΦΑ : /ˈd͡ʒɑn/

Ουσιαστικό

can (tr)

  1. άυλη οντότητα που επιτρέπει σε ανθρώπους και ζώα να ζουν και χωρίζεται από το σώμα μετά το θάνατο, ψυχή, η βασική αρχή της ύπαρξης και της ζωής
  2. ζην, ζωή, επιβίωση
    ≈ συνώνυμα: hayat, yaşam, yaşama
  3. δύναμη, ζωντάνια, ζωτικότητα, σθένος
    ≈ συνώνυμα: güç, dirilik
  4. άτομο, πρόσωπο, άνθρωπος
  5. η ύπαρξη ενός ανθρώπου, η ουσία και ο πυρήνας του
  6. καρδιά, το μέρος που θεωρείται η πηγή των αισθημάτων, των παθών, της ηθικής
    ≈ συνώνυμα: gönül, kalp, yürek
  7. αδελφός του τάγματος σύμφωνα με τις σέκτες των Μπεκτασήδων και των Μεβλεβήδων

Κλίση
κλίση του can
ενικός πληθυντικός
ονομαστική can canlar
αιτιατική canı canları
δοτική cana canlara
τοπική canda canlarda
αφαιρετική candan canlardan
γενική canın canların
κτητικές μορφές του can
(ονομαστική) ενικός πληθυντικός
... μου canım canlarım
... σου canın canların
... του canı canları
... μας canımız canlarımız
... σας canınız canlarınız
... τους canları canları
(αιτιατική) ενικός πληθυντικός
... μου canımı canlarımı
... σου canını canlarını
... του canını canlarını
... μας canımızı canlarımızı
... σας canınızı canlarınızı
... τους canlarını canlarını
(δοτική) ενικός πληθυντικός
... μου canıma canlarıma
... σου canına canlarına
... του canına canlarına
... μας canımıza canlarımıza
... σας canınıza canlarınıza
... τους canlarına canlarına
(τοπική) ενικός πληθυντικός
... μου canımda canlarımda
... σου canında canlarında
... του canında canlarında
... μας canımızda canlarımızda
... σας canınızda canlarınızda
... τους canlarında canlarında
(αφαιρετική) ενικός πληθυντικός
... μου canımdan canlarımdan
... σου canından canlarından
... του canından canlarından
... μας canımızdan canlarımızdan
... σας canınızdan canlarınızdan
... τους canlarından canlarından
(γενική) ενικός πληθυντικός
... μου canımın canlarımın
... σου canının canlarının
... του canının canlarının
... μας canımızın canlarımızın
... σας canınızın canlarınızın
... τους canlarının canlarının
κλίση του can (ως κατηγορουμένου)
ενεστώτας ενικός πληθυντικός
είμαι canım canlarım*
είσαι cansın canlarsın*
είναι can / candır canlar* / canlardır*
είμαστε canız canlarız
είστε cansınız canlarsınız
είναι canlar canlardır
αόριστος ενικός πληθυντικός
ήμουν candım canlardım*
ήσουν candın canlardın*
ήταν candı canlardı*
ήμασταν candık canlardık
ήσασταν candınız canlardınız
ήταν candı(lar) canlardı
έμμεσος / απρόσωπος αόριστος ενικός πληθυντικός
ήμουν canmışım canlarmışım*
ήσουν canmışsın canlarmışsın*
ήταν canmış canlarmış*
ήμασταν canmışız canlarmışız
ήσασταν canmışsınız canlarmışsınız
ήταν canmış(lar) canlarmış
*Πρόκειται για σπάνιους, κυρίως λόγιους ή ποιητικούς τύπους.

Σημείωση: οι τύποι του πληθυντικού δεν χρησιμοποιούνται για επίθετα.

Παράγωγα

Συγγενικά
  • can almak
  • can dostu
  • can düşmanı
  • can pazarı
  • can simidi
  • can vermek
  • can yeleği
  • can yoldaşı
  • cankurtaran

Αναφορές
  1. can - μονόγλωσσο τουρκικό Ετυμολογικό Λεξικό «Türkçe Etimolojik Sözlük» (2002) του Σεβάν Νισανιάν


Ιταλικά (it)

Ουσιαστικό

can (it) (διαλεκτικά της Εμίλια-Ρομάνια)

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.