πρόφαντος

Νέα ελληνικά (el)
↓ πτώσεις       ενικός      
γένη → αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
ονομαστική ο πρόφαντος η πρόφαντη το πρόφαντο
      γενική του πρόφαντου της πρόφαντης του πρόφαντου
    αιτιατική τον πρόφαντο την πρόφαντη το πρόφαντο
     κλητική πρόφαντε πρόφαντη πρόφαντο
↓ πτώσεις   πληθυντικός  
γένη → αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
ονομαστική οι πρόφαντοι οι πρόφαντες τα πρόφαντα
      γενική των πρόφαντων των πρόφαντων των πρόφαντων
    αιτιατική τους πρόφαντους τις πρόφαντες τα πρόφαντα
     κλητική πρόφαντοι πρόφαντες πρόφαντα
Κατηγορία όπως «όμορφος» - Παράρτημα:Επίθετα & Μετοχές

Ετυμολογία

πρόφαντος < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική πρόφαντος < πρό- + -φαντος. Συγκρίνετε με το προφαντός.

Προφορά
ΔΦΑ : /ˈpɾo.fan.dos/
τυπογραφικός συλλαβισμός : πρό‐φα‐ντος
παλιότερος συλλαβισμός : πρό‐φαν‐τος
τονικό παρώνυμο: προφαντός

Επίθετο

πρόφαντος, -η, -ο

  1. (λόγιο) εξαιρετικά φωτεινός
    ※  19ος αιώνας ⌘ Ανδρέας Κάλβος, Ωδή δεκάτη [X] «Ο Ωκεανός», στροφή 13η, στίχ.111-115, ποιητική συλλογή Λύρα
    [κγ΄] Είπε· κι ευθύς επάνω
    εις τας ροάς εχύθη
    του Ωκεανού, φωτίζουσα
    τα νώτα υγρά και θεία,
    πρόφαντος λάμψις.
    ΣτΕ: πρόφαντος, θηλυκό, όπως στην αρχαία κλίση.
    ※  20ος αιώνας ⌘ Γιάννης Γρυπάρης 1870-1942, [χωρίς τίτλο, Μα ουδέ τασημοκούδουνα], στροφή 3η, Τερρακότες, Ιντερμέδια, ποιητική συλλογή Σκαραβαῖοι καὶ τερρακόττες, Εκδ. Ι.Ν. Σιδέρης, έκδοση 2η, χ.χ. pdf @olympias Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, σελ.53
    Στο ηλιόβολο το απόβροχο,
    και τρέμει... κι απ' αγνάντι
    φαντάζει, μες στην πρόφαντη αντηλιά
    περλάντι;
    ≈ συνώνυμα: φαεινός
  2. για άλλες σημασίες → δείτε τη λέξη προφαντός

Πηγές


Αρχαία ελληνικά (grc)
→ γένη αρσενικό & θηλυκό ουδέτερο
↓ πτώσεις       ενικός      
ονομαστική ὁ/ἡ πρόφαντος τὸ πρόφαντον
      γενική τοῦ/τῆς προφάντου τοῦ προφάντου
      δοτική τῷ/τῇ προφάντῳ τῷ προφάντῳ
    αιτιατική τὸν/τὴν πρόφαντον τὸ πρόφαντον
     κλητική ὦ! πρόφαντε πρόφαντον
↓ πτώσεις   πληθυντικός  
ονομαστική οἱ/αἱ πρόφαντοι τὰ πρόφαντᾰ
      γενική τῶν προφάντων τῶν προφάντων
      δοτική τοῖς/ταῖς προφάντοις τοῖς προφάντοις
    αιτιατική τοὺς/τὰς προφάντους τὰ πρόφαντᾰ
     κλητική ὦ! πρόφαντοι πρόφαντᾰ
    δυϊκός  
ονομ-αιτ-κλ τὼ προφάντω τὼ προφάντω
      γεν-δοτ τοῖν προφάντοιν τοῖν προφάντοιν
2η κλίση, Κατηγορία 'δύσκολος' όπως «δύσκολος» - Παράρτημα:Επίθετα & Μετοχές

Ετυμολογία

πρόφαντος < ρηματικό επίθετο του προφαίνω, θέμα προφαν- + -τος Μορφολογικά αναλύεται σε πρό- + -φαντος (φαίνω)
ΑΠΟΓΟΝΟΙ: ⇘ νέα ελληνικά: πρόφαντος, προφαντός

Επίθετο

πρόφαντος, -ος, -ον

  1. που φαίνεται από μακριά
  2. που προδηλώνεται, δηλώνεται εκ των προτέρων, προλεγόμενος (όπως στους χρησμούς)
    ※ 5ος πκε αιώνας  ⌘ Ἡρόδοτος, Ἱστορίαι, 9 (Καλλιόπη), 93.4
    πρόφαντα δέ σφι ἔν τε Δωδώνῃ καὶ ἐν Δελφοῖσι ἐγίνετο

Παράγωγα

Συγγενικά
  • πρόφαντις (θηλυκό ουσιαστικό)
  • προφάντωρ

→ και δείτε τις λέξεις προφαίνω, φαντός και φαίνω

Πηγές
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.