ὕπατος

Αρχαία ελληνικά (grc)
γένη → αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
↓ πτώσεις       ενικός      
ονομαστική ὁ ὕπατος ἡ ὑπάτη
& ὕπατος		 τὸ ὕπατον
      γενική τοῦ ὑπάτου τῆς ὑπάτης
& ὑπάτου		 τοῦ ὑπάτου
      δοτική τῷ ὑπάτῳ τῇ ὑπάτῃ
& ὑπάτῳ		 τῷ ὑπάτῳ
    αιτιατική τὸν ὕπατον τὴν ὑπάτην
& ὕπατον		 τὸ ὕπατον
     κλητική ὦ! ὕπατε ὑπάτη
& ὕπατε		 ὕπατον
↓ πτώσεις   πληθυντικός  
ονομαστική οἱ ὕπατοι αἱ ὕπαται
& ὕπατοι		 τὰ ὕπατᾰ
      γενική τῶν ὑπάτων τῶν ὑπάτων
& ὑπάτων		 τῶν ὑπάτων
      δοτική τοῖς ὑπάτοις ταῖς ὑπάταις
& ὑπάτοις		 τοῖς ὑπάτοις
    αιτιατική τοὺς ὑπάτους τὰς ὑπάτᾱς
& ὑπάτους		 τὰ ὕπατᾰ
     κλητική ὦ! ὕπατοι ὕπαται
& ὕπατοι		 ὕπατᾰ
    δυϊκός  
ονομ-αιτ-κλ τὼ ὑπάτω τὼ ὑπάτᾱ
& ὑπάτω		 τὼ ὑπάτω
      γεν-δοτ τοῖν ὑπάτοιν τοῖν ὑπάταιν
& ὑπάτοιν		 τοῖν ὑπάτοιν
Ο τύπος του θηλυκού σε -ος, λιγότερο συνηθισμένος.
2η&1η κλίση, Κατηγορία 'ὕπατος' όπως «ὕπατος» - Παράρτημα:Επίθετα & Μετοχές

Ετυμολογία

ὕπατος < ὕπ-, θέμα ὑπ- (όπως και στο ὑπέρ, στο ὑπό < πρωτοϊνδοευρωπαϊκή ρίζα *up-) + -ατος (κατά τα ἔσχατος, δέκατος)[1]
το ελληνιστικό ουσιαστικό < εννοείται το ουσιαστικό στρατηγός < απόδοση για τη λατινική consul

Επίθετο

ὕπατος, -η/-ος, -ον

  1. ανώτατος, υπέρτατος, ύψιστος
  2. (στον πληθυντικό) ὕπατοι: οι θεοί του επάνω κόσμου
    → δείτε και τη  λατινική inferi
    ≠ αντώνυμα: χθόνιοι
  3. συνώνυμο του εξοχώτατος (εξοχότατος)
  4. (τοπικά) που βρίσκεται στο επάνω μέρος
    1. απώτατος
    2. κατώτατος
  5. (χρονικά) τελευταίος, έσχατος
    → δείτε και τη  λατινική supremus
  6. που έχει την καλύτερη ποιότητα, άριστος
  7. (ουσιαστικοποιημένο) ὑπάτη (εννοείται χορδή)με το μεγαλύτερο μήκος αλλά τονικά χαμηλότερη στους μουσικούς τρόπους
    → δείτε και τις λέξεις παρυπάτη, μέση και νεάτη

Ουσιαστικό

ὕπατος αρσενικό

Αναφορές
  1. ύπατος - Μπαμπινιώτης, Γεώργιος (2010). Ετυμολογικό Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας (Β' ανατύπωση. 2009: A' έκδοση). Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας.

Πηγές
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.