κυλάω

Νέα ελληνικά (el)

Ετυμολογία

κυλάω < κυλ(ώ) + -άω < (κληρονομημένο) μεσαιωνική ελληνική κυλῶ < αρχαία ελληνική κυλίω με βάση το συνοπτικό θέμα κυλισ- [1] με απώτατη αρχή την πρωτοϊνδοευρωπαϊκή ρίζα *kʷel-

Προφορά

ΔΦΑ : /ciˈla.o/

τυπογραφικός συλλαβισμός : κυ‐λά‐ω

Ρήμα

κυλάω/κυλώ, αόρ.: κύλησα, παθ.φωνή: κυλιέμαι, π.αόρ.: κυλίστηκα, μτχ.π.π.: κυλισμένος

(αμετάβατο) κινούμαι ομαλά πάνω σε μια διαδρομή εκτελώντας περιστροφική κίνηση
↪ καθώς οι τροχοί του αυτοκινήτου αρχίζουν να περιστρέφονται, η τριβή με την επιφάνεια του δρόμου κάνει το αυτοκίνητο να κυλήσει προς τα εμπρός

≈ συνώνυμα: τσουλώ, ρολάρω
(αμετάβατο, για υγρά) κινούμαι ομαλά από ένα υψηλότερο σημείο προς ένα χαμηλότερο, ρέω
↪ τα δάκρυα κυλούσαν από τα μάτια του

↪ το ποτάμι κυλάει
(αμετάβατο, μεταφορικά, για το χρόνο) περνώ
↪ τα χρόνια κυλούν
(μεταβατικό) κάνω κάτι να κυλήσει

※ Έπαιρνε μεγάλες πέτρες και τις κύλαγε στο γκρεμό αφηρημένα, προσπαθώντας ν' ακούσει το θόρυβο που θα 'καναν πέφτοντας στη θάλασσα. (Σωτήρης Πατατζής Νεράιδα του βυθού [διήγημα]

→ δείτε και το παθητικό κυλιέμαι

Συγγενικά

από το κυλίω [2]

αιματοκυλίω
ανακυλίω
αποκυλίω
κατακυλίω
κυλιόμενος (μετοχή)
μετακυλίω

και από την πρωτοϊνδοευρωπαϊκή ρίζα **kʷel-

→ δείτε τις λέξεις κύκλος, κύλινδρος και πόλος

Κλίση

Η γραφή κυλη- από ρήμα κυλάω/κυλώ. Η γραφή κυλισ-, όπως σε ρήμα -ίζω

Ενεργητική φωνή

Εξακολουθητικοί χρόνοι
πρόσωπα	Ενεστώτας	Παρατατικός	Εξ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	κυλάω - κυλώ	κυλούσα - κύλαγα	θα κυλάω - κυλώ	να κυλάω - κυλώ		κυλώντας
β' ενικ.	κυλάς	κυλούσες - κύλαγες	θα κυλάς	να κυλάς	κύλα - κύλαγε
γ' ενικ.	κυλάει - κυλά	κυλούσε - κύλαγε	θα κυλάει - κυλά	να κυλάει - κυλά
α' πληθ.	κυλάμε - κυλούμε	κυλούσαμε - κυλάγαμε	θα κυλάμε - κυλούμε	να κυλάμε - κυλούμε
β' πληθ.	κυλάτε	κυλούσατε - κυλάγατε	θα κυλάτε	να κυλάτε	κυλάτε
γ' πληθ.	κυλάν(ε) - κυλούν(ε)	κυλούσαν(ε) - κύλαγαν - κυλάγανε	θα κυλάν(ε) - κυλούν(ε)	να κυλάν(ε) - κυλούν(ε)
Συνοπτικοί χρόνοι
πρόσωπα		Αόριστος	Συνοπτ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Απαρέμφατο
α' ενικ.		κύλησα	θα κυλήσω	να κυλήσω		κυλήσει
β' ενικ.		κύλησες	θα κυλήσεις	να κυλήσεις	κύλα - κύλησε
γ' ενικ.		κύλησε	θα κυλήσει	να κυλήσει
α' πληθ.		κυλήσαμε	θα κυλήσουμε	να κυλήσουμε
β' πληθ.		κυλήσατε	θα κυλήσετε	να κυλήσετε	κυλήστε
γ' πληθ.		κύλησαν κυλήσαν(ε)	θα κυλήσουν(ε)	να κυλήσουν(ε)
Συντελεσμένοι χρόνοι
πρόσωπα	Παρακείμενος	Υπερσυντέλικος	Συντελ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική
α' ενικ.	έχω κυλήσει	είχα κυλήσει	θα έχω κυλήσει	να έχω κυλήσει
β' ενικ.	έχεις κυλήσει	είχες κυλήσει	θα έχεις κυλήσει	να έχεις κυλήσει
γ' ενικ.	έχει κυλήσει	είχε κυλήσει	θα έχει κυλήσει	να έχει κυλήσει
α' πληθ.	έχουμε κυλήσει	είχαμε κυλήσει	θα έχουμε κυλήσει	να έχουμε κυλήσει
β' πληθ.	έχετε κυλήσει	είχατε κυλήσει	θα έχετε κυλήσει	να έχετε κυλήσει
γ' πληθ.	έχουν κυλήσει	είχαν κυλήσει	θα έχουν κυλήσει	να έχουν κυλήσει

Παθητική φωνή: → λείπει η κλίση

Μεταφράσεις

κινούμαι ομαλά πάνω σε μια διαδρομή

αγγλικά : roll ^(en)
γαλλικά : rouler ^(fr)

για υγρά: ρέω

αγγλικά : flow ^(en)
γαλλικά : couler ^(fr), s'écouler ^(fr)

Αναφορές

κυλάω - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
λήγουν σε -κυλίω - Αναστασιάδη-Συμεωνίδη, Άννα (2003) Αντίστροφο λεξικό της νέας ελληνικής Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών. Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες)

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] κυλάω - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας

[2] λήγουν σε -κυλίω - Αναστασιάδη-Συμεωνίδη, Άννα (2003) Αντίστροφο λεξικό της νέας ελληνικής Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών. Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες)