επιβάλλω

επιβάλλω < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική ἐπιβάλλω (ρίχνω επάνω) < ἐπί (επι-) + βάλλω, (σημασιολογικό δάνειο) γαλλική imposer[1]

ΔΦΑ : /e.piˈva.lo/

τυπογραφικός συλλαβισμός : ε‐πι‐βάλ‐λω

επιβάλλω, πρτ.: επέβαλλα, στ.μέλλ.: θα επιβάλω, αόρ.: επέβαλα, παθ.φωνή: επιβάλλομαι, μτχ.π.π.: επιβεβλημένος

1. κάνω πραγματικότητα κάτι χρησιμοποιώντας τη βία ή τη θέση ισχύος στην οποία βρίσκομαι, αναγκάζω κάποιον άλλον να πράξει σύμφωνα με τις δικές μου επιθυμίες

   οι αστυνομικές αρχές επιβάλλουν τον νόμο

   τον σεβασμό δεν τον επιβάλλεις, τον κερδίζεις

2. θεσμοθετώ ή αποφασίζω κάτι που αποτελεί βάρος ή υποχρέωση (πχ φορολογία, πρόστιμα, ποινές)

   η κυβέρνηση επέβαλε νέους φόρους

3. αναγκάζω κάποιον να κάνει κάτι το αναγκαίο

   η λογική επιβάλλει να κάνεις μια υποχώρηση

4. (απρόσωπο) πρέπει οπωσδήποτε να

   Γιατί επιβάλλεται να ανοίξει το ζήτημα;

• επιβάλλον (παρωχημένο)
• επιβολή
• επιβλητικός
• επιβλητικότητα
• και → δείτε τη λέξη βάλλω

Και λόγιος παθητικός αόριστος γ' ενικό: επεβλήθη, γ' πληθυντικό: επεβλήθησαν
Μετοχή παθητικού παρακειμένου: επιβεβλημένος και σπανιότερα επιβλημένος

Μεταφράσεις προς κατάταξη κατά έννοια

• γαλλικά : infliger ^(fr), contraindre ^(fr), imposer ^(fr)
• εσπεράντο : altrudi ^(eo)