ὀπάζω

ὀπάζω < → λείπει η ετυμολογία

ὀπάζω

1. στέλνω κάποιον μαζί με άλλον ως ακόλουθο ή προστάζω κάποιον να ακολουθήσει

   ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ὀδύσσεια, 15 (ο. Τηλεμάχου ἐπάνοδος.), στίχ. 310 (στίχοι 310-311)

   ἀλλά μοι εὖ θ᾽ ὑπόθευ καὶ ἅμ᾽ ἡγεμόν᾽ ἐσθλὸν ὄπασσον, | ὅς κέ με κεῖσ᾽ ἀγάγῃ·

   Μόνο ζητώ μια συμβουλή καλή, και δώσε μου ένα συνοδό | που θα μπορούσε εκεί να με οδηγήσει.

   Μετάφραση σε πεζό (2006): Δημήτρης Ν. Μαρωνίτης, @greek‑language.gr

   ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ὀδύσσεια, 10 (κ. Ἀλκίνου ἀπόλογοι: Τὰ περὶ Αἴολον, Λαιστρυγόνας καὶ Κίρκην.), στίχ. 204 (στίχοι 203-204)

   Αὐτὰρ ἐγὼ δίχα πάντας ἐϋκνήμιδας ἑταίρους | ἠρίθμεον, ἀρχὸν δὲ μετ᾽ ἀμφοτέροισιν ὄπασσα·

   Τότε κι εγώ, μοιράζοντας στα δυο τους οπλισμένους μου συντρόφους, | τους μέτρησα, κι έβαλα και στις δύο ομάδες αρχηγό·

   Μετάφραση σε πεζό (2006): Δημήτρης Ν. Μαρωνίτης, @greek‑language.gr

2. (για πράγματα) παραχωρώ, παρέχω, δίνω

   ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ἰλιάς, 22 (Χ. Ἕκτορος ἀναίρεσις.), στίχ. 51

   πολλὰ γὰρ ὤπασε παιδὶ γέρων ὀνομάκλυτος Ἄλτης.

   πολλά ᾽χε δώσει εις το παιδί του ο γέροντας ο ξακουσμένος Άλτης.

   Έμμετρη μετάφραση (1922): Ιάκωβος Πολυλάς, @greek‑language.gr

   ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ἰλιάς, 12 (Μ. Τειχομαχία.), στίχ. 255 (στίχοι 254-255)

   αὐτὰρ Ἀχαιῶν | θέλγε νόον, Τρωσὶν δὲ καὶ Ἕκτορι κῦδος ὄπαζε.

   κι εμάργωσε των Αχαιών τον νουν ο βροντοφόρος, | την δόξαν εις τον Έκτορα να δώσει και εις τους Τρώας,

   Έμμετρη μετάφραση (1922): Ιάκωβος Πολυλάς, @greek‑language.gr

   ※  7ος πκε αιώνας ⌘ Ἡσίοδος, Θεογονία, 974 (973-974)

   τῷ δὲ τυχόντι καὶ οὗ κ᾽ ἐς χεῖρας ἵκηται, | τὸν δὴ ἀφνειὸν ἔθηκε, πολὺν δέ οἱ ὤπασεν ὄλβον.

   Όποιον πετύχει, σ᾽ όποιου τα χέρια πέσει, | αυτόν τον κάνει πλούσιο και πλούτο πολύ τού δίνει.

   Μετάφραση (2001): Σταύρος Γκιργκένης, Θεσσαλονίκη: Ζήτρος @greek‑language.gr

3. καταδιώκω από κοντά, κυνηγώ

   ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ἰλιάς, 8 (Θ. Θεῶν ἀγορά. Κόλος μάχη.), στίχ. 341 (στίχοι 341-342)

   ὣς Ἕκτωρ ὤπαζε κάρη κομόωντας Ἀχαιούς, | αἰὲν ἀποκτείνων τὸν ὀπίστατον· οἱ δὲ φέβοντο.

   παρόμοια τους Αχαιούς πατούσε ο μέγας Έκτωρ | κι όπως εφεύγαν πάντοτε τον ύστερον κτυπούσε.

   Έμμετρη μετάφραση (1922): Ιάκωβος Πολυλάς, @greek‑language.gr

   ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ἰλιάς, 8 (Θ. Θεῶν ἀγορά. Κόλος μάχη.), στίχ. 103 (στίχοι 102-104)

   «ὦ γέρον, ἦ μάλα δή σε νέοι τείρουσι μαχηταί, | σὴ δὲ βίη λέλυται, χαλεπὸν δέ σε γῆρας ὀπάζει, | ἠπεδανὸς δέ νύ τοι θεράπων, βραδέες δέ τοι ἵπποι.

   «Ω γέρε, τώρα μαχηταί στενοχωρούν σε νέοι, | σ᾽ ήβρε το γήρας το κακό και η δύναμίς σου εκόπη, | αδύναμον θεράποντα και αργούς τους ίππους έχεις·

   Έμμετρη μετάφραση (1922): Ιάκωβος Πολυλάς, @greek‑language.gr

4. (στη μέση φωνή) διατάζω κάποιον να ακολουθήσει κάποιον άλλο, λαμβάνω ως συνοδό

   ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ἰλιάς, 19 (Τ. Μήνιδος ἀπόρρησις.), στίχ. 238

   Ἦ, καὶ Νέστορος υἷας ὀπάσσατο κυδαλίμοιο,

   Και ως είπ᾽ εκίνησαν μ᾽ αυτόν του Νέστορος τ᾽ αγόρια

   Έμμετρη μετάφραση (1922): Ιάκωβος Πολυλάς, @greek‑language.gr

   ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ἰλιάς, 10 (Κ. Δολώνεια.), στίχ. 238 (στίχοι 237-239)

   μηδὲ σύ γ᾽ αἰδόμενος σῇσι φρεσὶ τὸν μὲν ἀρείω | καλλείπειν, σὺ δὲ χείρον᾽ ὀπάσσεαι αἰδοῖ εἴκων, | ἐς γενεὴν ὁρόων, μηδ᾽ εἰ βασιλεύτερός ἐστιν.»

   πρόσεξε μη το σέβας | σε κάμει τον καλύτερον ν᾽ αφήσεις, και να πάρεις σύντροφον τον κατώτερον· | το γένος μη κοιτάζεις μηδ᾽ αν βασιλικότερος είναι εις αυτούς κανένας».

   Έμμετρη μετάφραση (1922): Ιάκωβος Πολυλάς, @greek‑language.gr

5. (στη μέση φωνή) προκαλούμαι, σχηματίζομαι από κάτι (π.χ. χείμαρρος από δυνατή βροχή)

• → λείπει η κλίση

Ρηματικοί τύποι:

• επικός τύπος : παρατ. ὄπαζον
• επικός τύπος : μελλ. ὀπάσσω
• επικός τύπος : αόρ. ὄπασσα
• επικός τύπος : μέση φωνή αόρ. γ' ενικ. ὀπάσσατο

• ὀπάζω - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• ὀπάζω - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.