ἐμπίς

Αρχαία ελληνικά (grc)
↓ πτώσεις       ενικός         πληθυντικός  
ονομαστική ἡ ἐμπίς αἱ ἐμπίδες
      γενική τῆς ἐμπίδος τῶν ἐμπίδων
      δοτική τῇ ἐμπίδῐ ταῖς ἐμπίσῐ(ν)
    αιτιατική τὴν ἐμπίδᾰ τὰς ἐμπίδᾰς
     κλητική ὦ! ἐμπίς* ἐμπίδες
  δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ τὼ  ἐμπίδε
γεν-δοτ τοῖν  ἐμπίδοιν
Με βραχύ γιώτα στο θέμα -ίς -ίδος.
* Κατά τη Γραμματική του Smyth, η κλητική ενικού χωρίς το -ς
3η κλίση, Κατηγορία 'πατρίς' όπως «πατρίς» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

ἐμπίς < αναδρομικός σχηματισμός από το ρήμα ἐμπίνω (πίνω το αίμα)[1][2]

Ουσιαστικό

ἐμπίς, -ίδος θηλυκό

  1. (έντομο) κουνούπι, σκνίπα
    ※  5ος/4ος πκε αιώνας ⌘ Ἀριστοφάνης, Νεφέλαι, στίχ. 157 (156-158)
    [ΜΑ.] ἀνήρετ᾽ αὐτὸν Χαιρεφῶν ὁ Σφήττιος | ὁπότερα τὴν γνώμην ἔχοι, τὰς ἐμπίδας | κατὰ τὸ στόμ᾽ ᾄδειν ἢ κατὰ τοὐρροπύγιον.
    [ΜΑΘ.] Τον ρώτησε ο Σφηττιώτης Χαιρεφώντας | ποιά η γνώμη του: απ᾽ το στόμα τους σφυρίζουν | ή από το κωλονούρι τα κουνούπια;
    Μετάφραση (1967): Θρασύβουλος Σταύρου, Αθήνα: Τυποβιβλιοτεχνική @greek‑language.gr
    ※  5ος/4ος πκε αιώνας ⌘ Ἀριστοφάνης, Νεφέλαι, στίχ. 165 (165-168)
    [ΣΤ.] σάλπιγξ ὁ πρωκτός ἐστιν ἄρα τῶν ἐμπίδων. | ὦ τρισμακάριος τοῦ διεντερεύματος. | ἦ ῥᾳδίως φεύγων ἂν ἀποφύγοι δίκην | ὅστις δίοιδε τοὔντερον τῆς ἐμπίδος.
    [ΣΤΡ.] Του κουνουπιού ο ποπός λοιπόν… τρομπέτα! | Καλότυχος που τέτοια… εντερευνάει! | Του κουνουπιού το έντερο όποιος ξέρει | μια χαρά θα ξεφεύγει απ᾽ τις μηνύσεις.
    Μετάφραση (1967): Θρασύβουλος Σταύρου, Αθήνα: Τυποβιβλιοτεχνική @greek‑language.gr
    ※  2ος κε αιώνας ⌘ Λουκιανός, 7, 1 Μυίας ἐγκώμιον @wikisource @scaife.perseus
    Η μυῖα ἔστι μὲν οὐ τὸ σμικροτάτον τῶν ὀρνέων, ὅσον ἐμπίσι καὶ κώνωψι καὶ τοῖς ἔτι λεπτοτέροις παραβάλλειν, ἀλλὰ τοσοῦτον ἐκείνων μεγέθει προὔχει ὅσον αὐτὴ μελίττης ἀπολείπεται.
    ≈ συνώνυμα: κώνωψ, λατινικά culex
  2. (έντομο) νύμφη αλογόμυγας, η προνύμφη του οίστρου

Αναφορές
  1. ἐμπίς σελ.344 - Chantraine, Pierre Dictionnaire étymologique de la langue grecque. (DELG) [Ετυμολογικό λεξικό της αρχαίας ελληνικής] (στα γαλλικά) Παρίσι: Klincksieck, 1968, Τόμοι 1-4.
    Nέα έκδοση, 2009, σελ. 328.
  2. ἐμπίς σελ. 418 - Beekes, Robert S. P. (2010) Etymological Dictionary of Greek. [Ετυμολογικό λεξικό της ελληνικής γλώσσας] (στα αγγλικά) με την αρωγή του Lucien van Beek. Leiden: Brill. Τόμοι 1‑2.

Πηγές
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.