ξεσπάω

Νέα ελληνικά (el)

Ετυμολογία

ξεσπάω < ξεσπ(ώ) + νεοελληνικό επίθημα -άω < (κληρονομημένο) μεσαιωνική ελληνική ξεσπῶ < αρχαία ελληνική ἐκσπάω / ἐκσπῶ [1]. Μορφολογικά, ξε- + σπάω / σπω

Προφορά

ΔΦΑ : /kseˈspa.o/

τυπογραφικός συλλαβισμός : ξε‐σπά‐ω

Ρήμα

ξεσπάω/ξεσπώ, πρτ.: ξεσπούσα/ξέσπαγα, αόρ.: ξέσπασα (χωρίς παθητική φωνή)

εκδηλώνομαι / αρχίζω με απότομο και βίαιο τρόπο, ιδίως μετά από μια περίοδο επιφανειακής ηρεμίας
↪ ξέσπασε πόλεμος

↪ ξεσπάει σε γέλια, σε κλάματα

↪ ξέσπασε χιονιάς, καταιγίδα, φωτιά, επιδημία

↪ ξέσπασε επανάσταση, ενδοκυβερνητικός πόλεμος
εκδηλώνω απότομα και έντονα συσσωρευμένη ένταση και συναισθήματα
↪ ξέσπασε σε κλάματα

↪ ξέσπασε επάνω μου ενώ της έφταιγε το αφεντικό της.

Συγγενικά

ξέσπασμα

→ και δείτε τη λέξη σπάω

Κλίση

Ενεργητική φωνή

Εξακολουθητικοί χρόνοι
πρόσωπα	Ενεστώτας	Παρατατικός	Εξ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	ξεσπάω - ξεσπώ	ξεσπούσα - ξέσπαγα	θα ξεσπάω - ξεσπώ	να ξεσπάω - ξεσπώ		ξεσπώντας
β' ενικ.	ξεσπάς	ξεσπούσες - ξέσπαγες	θα ξεσπάς	να ξεσπάς	ξέσπα - ξέσπαγε
γ' ενικ.	ξεσπάει - ξεσπά	ξεσπούσε - ξέσπαγε	θα ξεσπάει - ξεσπά	να ξεσπάει - ξεσπά
α' πληθ.	ξεσπάμε - ξεσπούμε	ξεσπούσαμε - ξεσπάγαμε	θα ξεσπάμε - ξεσπούμε	να ξεσπάμε - ξεσπούμε
β' πληθ.	ξεσπάτε	ξεσπούσατε - ξεσπάγατε	θα ξεσπάτε	να ξεσπάτε	ξεσπάτε
γ' πληθ.	ξεσπάν(ε) - ξεσπούν(ε)	ξεσπούσαν(ε) - ξέσπαγαν - ξεσπάγανε	θα ξεσπάν(ε) - ξεσπούν(ε)	να ξεσπάν(ε) - ξεσπούν(ε)
Συνοπτικοί χρόνοι
πρόσωπα		Αόριστος	Συνοπτ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Απαρέμφατο
α' ενικ.		ξέσπασα	θα ξεσπάσω	να ξεσπάσω		ξεσπάσει
β' ενικ.		ξέσπασες	θα ξεσπάσεις	να ξεσπάσεις	ξέσπα - ξέσπασε
γ' ενικ.		ξέσπασε	θα ξεσπάσει	να ξεσπάσει
α' πληθ.		ξεσπάσαμε	θα ξεσπάσουμε	να ξεσπάσουμε
β' πληθ.		ξεσπάσατε	θα ξεσπάσετε	να ξεσπάσετε	ξεσπάστε
γ' πληθ.		ξέσπασαν ξεσπάσαν(ε)	θα ξεσπάσουν(ε)	να ξεσπάσουν(ε)
Συντελεσμένοι χρόνοι
πρόσωπα	Παρακείμενος	Υπερσυντέλικος	Συντελ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική
α' ενικ.	έχω ξεσπάσει	είχα ξεσπάσει	θα έχω ξεσπάσει	να έχω ξεσπάσει
β' ενικ.	έχεις ξεσπάσει	είχες ξεσπάσει	θα έχεις ξεσπάσει	να έχεις ξεσπάσει
γ' ενικ.	έχει ξεσπάσει	είχε ξεσπάσει	θα έχει ξεσπάσει	να έχει ξεσπάσει
α' πληθ.	έχουμε ξεσπάσει	είχαμε ξεσπάσει	θα έχουμε ξεσπάσει	να έχουμε ξεσπάσει
β' πληθ.	έχετε ξεσπάσει	είχατε ξεσπάσει	θα έχετε ξεσπάσει	να έχετε ξεσπάσει
γ' πληθ.	έχουν ξεσπάσει	είχαν ξεσπάσει	θα έχουν ξεσπάσει	να έχουν ξεσπάσει

Μεταφράσεις

ξεσπάω

αγγλικά : burst out ^(en), break out ^(en), blow off steam ^(en)
γαλλικά : éclater ^(fr), exploser ^(fr), déferler ^(fr)
ρουμανικά : izbucni ^(ro)

Αναφορές

ξεσπάω - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] ξεσπάω - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας