φθέγγομαι

φθέγγομαι < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική φθέγγομαι

ΔΦΑ : /ˈfθeŋ.ɡo.me/

τυπογραφικός συλλαβισμός : φθέγ‐γο‐μαι

φθέγγομαι μόνο στον ενεστώτα (αποθετικό)

• (απαρχαιωμένο, αρχαιοπρεπές) προφέρω φθόγγους ομιλίας

  ↪ Ο άνθρωπος φθέγγεται, τα ζώα βρυχώνται ή παράγουν ήχους, αλλά δεν φθέγγονται.

• Μπαμπινιώτης, Γεώργιος (2002). Λεξικό της νέας ελληνικής γλώσσας (Βʹ έκδοση). Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας. (Αʹ έκδοση: 1998)

φθέγγομαι < άγνωστης ετυμολογίας. Οι προτάσεις για σύνδεση με σλαβική ή ρωσική ή λιθουανική λέξη, δεν ευσταθούν. Θέμα με έρρινο πρόσφυμα -γγ- όπως σε λέξεις που δηλώνουν ήχο (κλαγγή, στριγγός). [1] Θέματα φθεγ- και με ετεροίωση φθογγ-

φθέγγομαι (αποθετικό και μέσο, σπάνια παθητικό)

1. αρθρώνω λόγο, βγάζω ήχο από το στόμα μου, λαλάω, ψελλίζω, βγάζω φωνή, βγάζω φθόγγο, όχι απαραιτήτως φράση, λέξη

   ※ 5ος πκε αιώνας  ⌘ Ἡρόδοτος, Ἱστορίαι, 2 (Εὐτέρπη), 57 @greek-language.gr

   ἡ γυνή... ὄρνιθος τρόπον ἐδόκεέ σφι φθέγγεσθαι,... ἐπεὶ τέῳ ἂν τρόπῳ πελειάς γε ἀνθρωπηίῃ φωνῇ φθέγξαιτο

   <η ξένη γλώσσα> της γυναίκας τους φαινόταν σαν λαλιά πτηνού,.... γιατί πώς αλλιώς, θα μάθαινε να λαλάει σαν άνθρωπος το περιστέρι;

   ※  5ος/4ος πκε αιώνας ⌘ Ξενοφῶν, Κύρου Ἀνάβασις @greek-language.gr

   ὅτε ἐξ Ἐφέσου ὡρμᾶτο Κύρῳ συσταθησόμενος, αἰετὸν ἀνεμιμνῄσκετο ἑαυτῷ δεξιὸν φθεγγόμενον

   θυμόταν πως όταν πήγαινε να γνωρίσει τον Κύρο άκουσε στα δεξιά του έναν αετό να κρώζει)

   ↪ οὐδ᾽ ἂν φθέγξασθαι δυνηθείη (κατάπιε τη γλώσσα του, δεν μπόρεσε να αρθρώσει ούτε κουβέντα, έμεινε άναρθρος)

2. μιλώ ακατάληπτα, τσαμπουνάω, αρθρώνω

   ※  5ος/4ος πκε αιώνας ⌘ Πλάτων, Πολιτεία @greek-language.gr

   ὡς γὰρ πράττοντές τε καὶ πράξεως ἕνεκα πάντας τοὺς λόγους ποιούμενοι λέγουσιν τετραγωνίζειν τε καὶ παρατείνειν καὶ προστιθέναι καὶ πάντα οὕτω φθεγγόμενοι,

   μιλάνε λες και κάνουν κάτι, σαν όλες οι λέξεις τους να έχουν σκοπό τη δράση,, ενώ μιλάνε για τετραγωνισμό και εφαρμογές και προσθέσεις και όλο τέτοια λένε

3. παράγω ήχο δυνατό

   ↪ βροντὴ δεξιὰ ἐφθέγξατο (ακούστηκε μπουμπουνητό από τα δεξιά, από τα δεξιά ερχόταν ήχος βροντής) (Ξενοφῶν)

4. φωνάζω, κραυγάζω
5. ονομάζω

με φθεγμ- → δείτε τη λέξη φθέγμα
με φθογγ- → δείτε τη λέξη φθόγγος
με φθεγ- φθεγγ- φθεγκ-

• φθέγγομαι - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• φθέγγομαι - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.