στῆθος

στῆθος < → λείπει η ετυμολογία

στῆθος, - εος/-ους ουδέτερο

1. (ανατομία) στήθος, εμπρόσθιο μέρος του θώρακα

   ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ἰλιάς, 3 (Γ. Ὅρκοι. Τειχοσκοπία. Ἀλεξάνδρου καὶ Μενελάου μονομαχία.), στίχ. 221 (221-222)

   ἀλλ᾽ ὅτε δὴ ὄπα τε μεγάλην ἐκ στήθεος εἵη | καὶ ἔπεα νιφάδεσσιν ἐοικότα χειμερίῃσιν,

   Αλλ᾽ άμ᾽ από τα στήθη του βγήκε η φωνή η μεγάλη | και ωσάν πυκνές χιονόψιχες οι λόγοι του πετιόνταν,

   Έμμετρη μετάφραση (1922): Ιάκωβος Πολυλάς, @greek‑language.gr

   ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ἰλιάς, 16 (Π. Πατρόκλεια.), στίχ. 503 (502-505)

   Ὣς ἄρα μιν εἰπόντα τέλος θανάτοιο κάλυψεν | ὀφθαλμοὺς ῥῖνάς θ᾽· ὁ δὲ λὰξ ἐν στήθεσι βαίνων | ἐκ χροὸς ἕλκε δόρυ, προτὶ δὲ φρένες αὐτῷ ἕποντο· | τοῖο δ᾽ ἅμα ψυχήν τε καὶ ἔγχεος ἐξέρυσ᾽ αἰχμήν.

   Τα μάτια εκεί του κλείει | και τα ρουθούνια ο θάνατος· πατώντας τον στο στήθος | μαζί μ᾽ όλους τους πνεύμονας την λόγχην ανασπάει, | την άκρην έπειτα τραβά και αντάμα η ψυχή του.

   Έμμετρη μετάφραση (1922): Ιάκωβος Πολυλάς, @greek‑language.gr

   ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ἰλιάς, 18 (Σ. Ὁπλοποιία.), στίχ. 51

   στήθεα πεπλήγοντο, Θέτις δ᾽ ἐξῆρχε γόοιο·

   στηθοκοπιούνταν κι έκανεν αρχήν του θρήνου η Θέτις:

   Έμμετρη μετάφραση (1922): Ιάκωβος Πολυλάς, @greek‑language.gr

2. (ανατομία) στέρνο
3. (μεταφορικά) (ως η έδρα συναισθημάτων) στήθος, καρδιά

   ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ἰλιάς, 22 (Χ. Ἕκτορος ἀναίρεσις.), στίχ. 452 (451-452)

   ἐν δ᾽ ἐμοὶ αὐτῇ | στήθεσι πάλλεται ἦτορ ἀνὰ στόμα,

   η καρδιά | στο στήθος μου σπαράζει κατά το στόμα·

   Έμμετρη μετάφραση (1922): Ιάκωβος Πολυλάς, @greek‑language.gr

   ※  7ος πκε αιώνας ⌘ Ἡσίοδος, Θεογονία, 645 (644-645)

   κέκλυτέ μευ Γαίης τε καὶ Οὐρανοῦ ἀγλαὰ τέκνα, | ὄφρ᾽ εἴπω τά με θυμὸς ἐνὶ στήθεσσι κελεύει.

   Ακούστε με τέκνα λαμπρά της Γης και τ᾽ Ουρανού, | για να σας πω αυτά που μες στα στήθη μου η καρδιά προστάζει.

   Μετάφραση (2001): Σταύρος Γκιργκένης, Θεσσαλονίκη: Ζήτρος @greek‑language.gr

4. (ανατομία) σαρκώδες τμήμα της παλάμης του χεριού
5. (ιατρική) οίδημα, πρήξιμο
6. λόφος ή ύψωμα σε σχήμα στήθους

• δωρικός τύπος : στᾶθος

• τίθεμαι θυμὸν ἐν στήθεσσι

• στῆθος - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• στῆθος - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.