οὐρανός

Αρχαία ελληνικά (grc)
↓ πτώσεις       ενικός         πληθυντικός  
ονομαστική ὁ οὐρανός οἱ οὐρανοί
      γενική τοῦ οὐρανοῦ τῶν οὐρανῶν
      δοτική τῷ οὐρανῷ τοῖς οὐρανοῖς
    αιτιατική τὸν οὐρανόν τοὺς οὐρανούς
     κλητική ὦ! οὐρανέ οὐρανοί
  δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ τὼ  οὐρανώ
γεν-δοτ τοῖν  οὐρανοῖν
2η κλίση, Κατηγορία 'ναός' όπως «ναός» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

οὐρανός < αβέβαιης ετυμολογίας με κρίσιμης σημασίας την ετυμολόγηση των διαλεκτικών τύπων[1][2]
  1. < θέμα *ϝορσανός με κατάληξη
    1. είτε τονισμένη ως -ανός (όπως ὀρφανός) από ρίζα *uorsó, όπως σανσκριτικά varṣá ("βροχή")
    2. είτε ως ουσιαστικού-δράστη με σημασία ο βρέχων, αυτός που υγραίνει και γονιμοποιεί
      1. είτε (όπως ὄχανον: ξόανον ἔχω: ξέω) από ρηματική ρίζα *uers, όπως σανσκριτικά várṣati ("να βρέχω)
      2. ή συγγενές με το ρήμα οὐρέω ("υγραίνω, ουρώ")
  2. κατ' άλλους, συγγενές με την σανσκριτική ρίζα varṣmán ("ύψος") από πρωτοϊνδοευρωπαϊκή ρίζα *uers-
  3. έχει προταθεί και προελληνικό έτυμο

Δεν ευσταθούν

  1. η παλαιά ετυμολόγηση από το θεωνύμιο Váruṇa από *ὀϝορανός
  2. η γνωστή παρετυμολογία «ὁρῶ τὰ ἄνω» στον Κρατύλο του Πλάτωνος (396b[3])

Ουσιαστικό

οὐρανός αρσενικό

  1. ο ουρανός, ο θόλος του ουρανού, αιθέρες
    Πάτερ ὑμῶν, ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς....
  2. (κύριο όνομα, μυθολογία) → δείτε τη λέξη Οὐρανός

Αναφορές
  1. Beekes, Robert S. P. (2010) Etymological Dictionary of Greek. [Ετυμολογικό λεξικό της ελληνικής γλώσσας] (στα αγγλικά) με την αρωγή του Lucien van Beek. Leiden: Brill. Τόμοι 1‑2.
  2. Μπαμπινιώτης, Γεώργιος (2010). Ετυμολογικό Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας (Β' ανατύπωση. 2009: A' έκδοση). Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας.
  3. «ἔστι δὲ οὗτος Οὐρανοῦ ὑός, ὡς λόγος· ἡ δὲ αὖ ἐς τὸ ἄνω ὄψις καλῶς ἔχει τοῦτο τὸ ὄνομα καλεῖσθαι, οὐρανία, ὁρῶσα τὰ ἄνω, ὅθεν δὴ καί φασιν, ὦ Ἑρμόγενες, τὸν καθαρὸν νοῦν παραγίγνεσθαι οἱ μετεωρολόγοι, καὶ τῷ οὐρανῷ ὀρθῶς τὸ ὄνομα κεῖσθαι·» (Πλάτων, Κρατύλος, 396b)

Πηγές
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.