φάτις

φάτις < → λείπει η ετυμολογία

φάτις, -εως/-ιος θηλυκό

1. ομιλία, λόγος
2. είδηση, φήμη, αναφορά

   ※ 5ος πκε αιώνας  ⌘ Ἡρόδοτος, Ἱστορίαι, 7 (Πολύμνια), 189.2

   κατὰ δὴ τὸ κῆδος τοῦτο οἱ Ἀθηναῖοι, ὡς φάτις ὅρμηται, συμβαλλόμενοι σφίσι τὸν Βορῆν γαμβρὸν εἶναι,

   Λοιπόν, σύμφωνα με τη φήμη που διαδόθηκε, οι Αθηναίοι, ξεκινώντας απ᾽ αυτή τη συγγένεια, έδωσαν την εξήγηση πως ο γαμπρός του χρησμού είναι ο Βοριάς,

   Μετάφραση (1993): Ηλίας Σπυρόπουλος. Αθήνα:Γκοβόστης @greek‑language.gr

   ※ 5ος πκε αιώνας  ⌘ Ἡρόδοτος, Ἱστορίαι, 2 (Εὐτέρπη), 102.3

   ἐνθεῦτεν δὲ ὡς ὀπίσω ἀπίκετο ἐς Αἴγυπτον, κατὰ τῶν ἱρέων τὴν φάτιν στρατιὴν πολλὴν [τῶν] λαβὼν ἤλαυνε διὰ τῆς ἠπείρου, πᾶν ἔθνος τὸ ἐμποδὼν καταστρεφόμενος.

   Από εκεί λοιπόν γύρισε στην Αίγυπτο, και κατά τα λεγόμενα των ιερέων σύναξε μεγάλη στρατιά και προχώρησε στη στεριά όπου υπέταξε όσα έθνη βρήκε στο δρόμο του.

   Μετάφραση (1992): Λεωνίδας Ζενάκος Αθήνα:Γκοβόστης @greek‑language.gr

   ※  5ος πκε αιώνας ⌘ Σοφοκλῆς, Αἴας, στίχ. 826 (826-827)

   πέμψον τιν᾽ ἡμῖν ἄγγελον, κακὴν φάτιν | Τεύκρῳ φέροντα,

   μαντατοφόρο στείλε μόνο, | να πει στον Τεύκρο το πικρό μαντάτο·

   Μετάφραση (2012): Δημήτρης Ν. Μαρωνίτης, Αθήνα: ΜΙΕΤ @greek‑language.gr

3. αντικείμενο ομιλίας, θέμα συζήτησης

   ※  6ος/5ος πκε αιώνας ⌘ Πίνδαρος^w, Πυθιονίκαις, 3. Ἱέρωνι Συρακοσίῳ (κέλητι), 113 (3.113-3.115)

   Νέστορα καὶ Λύκιον Σαρπηδόν᾽, ἀνθρώπων φάτις, | ἐξ ἐπέων κελαδεννῶν, τέκτονες οἷα σοφοί | ἅρμοσαν, γινώσκομεν·

   Τον Νέστορα και τον Λύκιο Σαρπηδόνα —όλοι μιλούν γι᾽ αυτούς— | τους ξέρουμε απ᾽ τα μελωδικά τραγούδια | που άξιοι συνταίριαξαν τεχνίτες·

   Μετάφραση (1994): Γιάννης Οικονομίδης, @greek‑language.gr

4. χρησμός, φωνή από τον ουρανό
5. λόγος, γλώσσα

   ※  6ος/5ος πκε αιώνας ⌘ Αἰσχύλος, Ἀγαμέμνων, στίχ. 1254

   καὶ μὴν ἄγαν γ᾽ Ἕλλην᾽ ἐπίσταμαι φάτιν.

   Κι όμως καλά τη γλώσσα ξέρω των Ελλήνων.

   Μετάφραση (1911): Ιωάννης Ν. Γρυπάρης, Αθήνα:Φέξης @greek‑language.gr

6. λέξεις ενός μόνο ανθρώπου

   ※  5ος πκε αιώνας ⌘ Σοφοκλῆς, Ἠλέκτρα, στίχ. 1213

   οὔ σοι προσήκει τήνδε προσφωνεῖν φάτιν.

   Δε σου ταιριάζει αυτό να λες το λόγο.

   Μετάφραση (1936): Ιωάννης Ν. Γρυπάρης), Αθήνα: Εστία @greek‑language.gr

7. όνομα

• → δείτε τη λέξη φημί

• φάτις - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• φάτις - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.